WGA-fazları: Genel bakış ve açıklama
**WGA-ödemesi** (Çalışma ve Gelir Yasası İş Gücüne Göre - Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen), kısmen iş gücü dışı kalan kişiler için önemli bir sosyal ödenektir. Bu ödeme **üç faz** içerir; haklarınız, yükümlülükleriniz ve olanaklarınız kademeli olarak değişir. Bu makalede her fazın ne içerdiğini, fazlar arasında nasıl ilerlediğinizi ve her fazda ne bekleyebileceğinizi açıklıyoruz. Ayrıca pratik örnekler ve sık sorulan sorulara cevaplar veriyoruz.
WGA-fazları nelerdir?
WGA-ödemesi, **tamamen iş gücü dışı kalmayan** ancak **tamamen iş gücüne elverişli de olmayan** kişiler içindir. Yasa üç faz ayırt eder; odak desteği, aktivasyon ve nihayetinde işe dönüşe kayar. Bu fazlar şunlardır:
- Faz 1: Başlangıç Dönemi (kayıt sonrası 2 yıla kadar)
- Faz 2: Sürekli Dönem (kayıt sonrası 2 ila 5 yıl)
- Faz 3: Aktivasyon Dönemi (kayıt sonrası 5 yıldan itibaren)
**WGA-yasası** (Çalışma ve Gelir Yasası İş Gücüne Göre - Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen) bu fazları düzenler. Önemli maddeler:
- Madde 15: WGA-ödemesinin süresi ve fazlar.
- Madde 20: Ödemeye hak kazananın yükümlülükleri (örneğin iş arama ve iyileşmeye işbirliği).
- Madde 21: Sonraki fazlardaki aktivasyon.
Faz 1: Başlangıç Dönemi (2 yıla kadar)
Bu ilk fazda odak **iyileşme ve destek** üzerindedir. **İş gücüne elverişliliğiniz** ve **iş gücü dışı kalmadan önceki gelirinize** dayalı bir ödeme alırsınız. Ödemenin miktarı **UWV** (Çalışan Sigortaları Uygulama Enstitüsü - Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen) tarafından belirlenir.
Ne bekleyebilirsiniz?
- Ödeme: WGA-ödemenizin miktarı **iş gücü dışı kalmadan önceki gelirinize** ve **iş gücüne elverişliliğinize** bağlıdır. Örneğin %70 iş gücü dışı kaldıysanız, eski gelirinizin %70'ini (maksimumla) alırsınız.
- Destek: UWV ve **sigortacınız** (örneğin sağlık sigortacısı veya iş gücü dışı sigortası) sizi **yeniden entegrasyon** ile destekleyebilir (örneğin yeniden entegrasyon programı).
- Yükümlülükler: **Yeniden entegrasyona mümkün olduğunca katılmak** ve UWV'nin olası önerilerini takip etmek zorundasınız.
Örnek
Durum: İş gücü dışı kalmadan önce muhasebeci olarak tam zamanlı çalışıyordunuz ve aylık brüt 4.000 € kazanıyordunuz. Bir hastalık sonrası %50 iş gücü dışı kaldınız. Faz 1'de eski gelirinizin yaklaşık %50'sini alırsınız, tam zamanlı için maksimum **WGA-ödemesi** ile (2024'te aylık yaklaşık brüt 2.200 €).
Faz 2: Sürekli Dönem (2 ila 5 yıl)
Bu fazda odak daha çok **aktivasyon** üzerine kayar. UWV sizi **iş aramaya** veya iş gücüne elverişliliğinizi iyileştirecek aktivitelere katılmaya teşvik eder. Ödeme büyük ölçüde aynı kalır, ancak daha fazla yükümlülük eklenir.
Ne değişir?
| Yön | Faz 1 | Faz 2 |
|---|---|---|
| Odak | İyileşme ve destek | Aktivasyon ve iş arama davranışı |
| Ödeme | Eski gelirinizin %70-100'ü (iş gücüne elverişliliğe bağlı) | Ödeme aynı kalır, işbirliği yaparsanız **aktivasyon tazminatı** eklenebilir |
| Yükümlülükler | Yeniden entegrasyona işbirliği | Aktif iş arama ve aktivitelere katılım (ör. eğitim, staj) |
Örnek
Durum: Hala %50 iş gücü dışı durumdasınız, ancak UWV size **daha küçük bir iş** aramanızı önerir (örneğin haftada 20 saat). Buna katılırsanız, WGA-ödemenizin yanına **aktivasyon tazminatı** alabilirsiniz. Ayrıca iş piyasasındaki şanslarınızı iyileştirecek bir **eğitim** almanız teşvik edilir.
Faz 3: Aktivasyon Dönemi (5 yıldan itibaren)
UWV'ye kayıtlı **beşinci yıldan** itibaren aktivasyon dönemine girersiniz. Burada **iş bulma** veya **iş gücüne elverişliliğinizi iyileştirme** için üzerinizdeki baskı daha da artar. Ödeme devam eder, ancak aktif katılımınıza katı şartlar vardır.
En önemli değişiklikler nelerdir?
- Aktivasyon yükümlülüğü: **Aktif iş aramak** veya iş gücüne elverişliliğinizi artıracak aktivitelere katılmak zorundasınız.