Ceza hukukunda, suç teşkil eden fiillerin kovuşturma imkânı belirli bir süre sonra ortadan kalkar. Bu zamanaşımı süresinin uzunluğu, suçun ağırlığına bağlıdır. Bu sürenin dolmasından sonra bir şüpheli kovuşturulamaz.
Zamanaşımı nedir?
Ceza hukuku içindeki zamanaşımı, bir kişiyi kovuşturma yetkisinin belirli bir süre sonra sona ermesi anlamına gelir. Bu ilke, delil malzemesinin zamanla daha az güvenilir hale gelmesi ve cezalandırma ihtiyacının daha az acil olması fikrine dayanır.
Ceza hukukunda zamanaşımı süreleri
Zamanaşımı süresinin uzunluğu, suç için öngörülen maksimum ceza ile belirlenir.
Sürelerin özeti (Sr md. 70)
| Maksimum ceza | Zamanaşımı süresi | Suç örnekleri |
|---|---|---|
| Kabahatler | 3 yıl | Küçük trafik kabahatleri |
| Maksimum 3 yıl hapis | 6 yıl | Basit hırsızlık, tehdit |
| 3 ila 10 yıl arası hapis | 12 yıl | Ağır yaralama |
| 10 yıl veya daha fazla hapis | 20 yıl | Adam öldürme |
| Müebbet veya 20+ yıl | Zamanaşımı yok | Cinayet, terörizm |
Zamanaşımı olmayan suçlar
Bazı ağır suçlar için zamanaşımı süresi yoktur:
- Cinayet (Sr md. 289)
- Soykırım ve insanlığa karşı suçlar
- Savaş suçları
- Ölümle sonuçlanan terör eylemleri
- Bazı reşit olmayanlara karşı cinsel suçlar
Zamanaşımı süresinin başlangıcı
Süre genellikle suçun işlendiği günden sonraki gün başlar.
Özel durumlar
| Durum | Süresinin başlangıç anı |
|---|---|
| Süreklilik arz eden suç | Suçu tamamlandıktan sonra |
| Reşit olmayanlara karşı suç | Magdurun 18. doğum gününden sonraki gün |
| Görev suçu | Görev döneminin sona ermesinden sonra |
Zamanaşımının durdurulması
Zamanaşımı, resmi bir kovuşturma eylemiyle kesilebilir.
Durdurma eylemleri örnekleri
- İddianame tebliğ edilmesi
- Tutuklama talebi
- Kovuşturmanın devamına dair bildirim
- Bazı soruşturma işlemleri
Bir durdurma eylemi sonrasında yeni bir zamanaşımı süresi başlar.
Zamanaşımının askıya alınması
Bazı durumlarda zamanaşımı geçici olarak durdurulur:
- Kovuşturmanın kesilmesi sırasında
- Adalet Divanı'na ön karar sorusu durumunda
- Şüphelinin dokunulmazlık sahibi olması durumunda
Maksimum zamanaşımı süresi
Stoklama ile dahi uzatılamayan mutlak bir zamanaşımı süresi vardır. Bu, standart sürenin iki katıdır.
Uygulamadaki önemi
- Savunma, zamanaşımını argüman olarak ileri sürebilir
- Hakimlerin zamanaşımını resen kontrol etmesi zorunludur
- Zamanaşımı durumunda savcılık dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddedilir
Westland'daki ceza hukuku hakkında sıkça sorulan sorular
Ceza hukuku nedir?
Ceza hukuku, suç teşkil eden eylemleri tanımlayan ve bunlara ilişkin cezaları belirleyen hukuki alandır. Toplumu suçlara karşı korur ve şüphelilerin maddi ve usul hukuku yoluyla haklarını güvence altına alır.
Maddi ceza hukuku ile usul ceza hukukunu ayıran nedir?
Maddi ceza hukuku, hangi eylemlerin suç olduğunu ve bunlara hangi cezaların verileceğini belirler. Usul ceza hukuku ise devletin soruşturma, kovuşturma ve yargılama prosedürlerini düzenler.
Ceza hukukunu kim uygular?
Devlet, polis (soruşturma), Savcılık (kovuşturma) ve mahkeme (yargılama) aracılığıyla ceza hukukunu uygular. Her organ sürecin belirli bir rolünü üstlenir.
Ceza hukuku şüphelilerin haklarını nasıl korur?
Ceza hukuku, masumiyet karinesi, avukat hakkı, susma hakkı ve adil yargılanma hakkı gibi güvenceler sunar; bunların hepsi şüphelileri korumak üzere kanunla düzenlenmiştir.