Her suç işleyen kişi ceza hukuku açısından kovuşturulmaz. Ceza hukukunda cezalandırılabilirliği dışlayan nedenler vardır, örneğin meşrulaştırma nedenleri (fiil hukuka aykırı değildir) ve suç isnadını engelleyen nedenler (fail suç isnadı yapılamaz).
İki Ana Kategori
Ceza dışlayan nedenler iki önemli kategoriye ayrılır.
Fark
| Tür | Etki | Sonuç |
|---|---|---|
| Meşrulaştırma Nedeni | Hukuka aykırılığı kaldırır | Fiil cezalandırılabilir olarak görülmez |
| Suç İsnadını Engelleyen Neden | Suç isnadını kaldırır | Fail cezalandırılmaz |
Meşrulaştırma Nedenleri
Bir meşrulaştırma nedeni, işlenen fiilin haklı görülmesini sağlar ve dolayısıyla hukuka aykırı değildir.
Nöbet Hali (md. 41/1 Sr)
Doğrudan ve hukuka aykırı bir saldırıya karşı savunma.
- Doğrudan: saldırı devam etmekte veya gerçekleşmek üzeredir
- Hukuka Aykırı: saldırı izinli değildir
- Orantılı: savunma aşırı değildir
- Gerekli: kaçmak gerçekçi bir seçenek değildi
Müstacel Hal (md. 40 Sr)
Çıkar çatışmasından kaynaklanan müstacel hal, en önemli çıkar öncelik kazanır.
- Daha büyük bir iyilik için ciddi ve akut tehlike
- Alternatif çözüm yok
- Kullanılan yöntem orantılıdır
Yasal Düzenleme (md. 42 Sr)
Yasal bir düzenlemeye dayalı eylem cezalandırılmaz, örneğin bir polis memurunun tutuklama sırasında uygun güç kullanması.
Resmi Emir (md. 43/1 Sr)
Hukuka uygun resmi emrin yerine getirilmesi cezalandırılabilirliğe yol açmaz.
Suç İsnadını Engelleyen Nedenler
Bu nedenlerde fiil cezalandırılabilir olsa da fail suç isnadı yapılamaz.
Ehliyetsizlik (md. 39 Sr)
Fail, fiilin zihinsel bozukluk veya eksiklik nedeniyle kendisine isnat edilememesi halinde cezalandırılmaz.
- Psikiyatrik değerlendirme gereklidir
- TBS veya başka bir yaptırıma yol açabilir
Nöbet Hali Aşırılığı (md. 41/2 Sr)
Saldırı nedeniyle yoğun duygularla meşrulaştırma sınırlarının aşılması.
Zihinsel Baskı (md. 40 Sr)
Failin makul biçimde direnemediği dış baskı.
Herhangi Bir Suç Yok (avas)
Failin fiili önlemek için her şeyi yaptığı yazısız neden.
Dışlama Nedenlerinin Sonuçları
| Neden | Hâkim Kararı |
|---|---|
| Meşrulaştırma Nedeni | Kovuşturmanın reddi (OVAR) |
| Suç İsnadını Engelleyen Neden | Kovuşturmanın reddi (OVAR) |
Ceza Dışlama Nedeni İleri Sürülmesi
- Sanık nedeni makul kılmalıdır
- Hâkim şartların yerine getirilip getirilmediğini değerlendirir
- Belirsizlik durumunda: sanığın lehine
Westland'da Sık Sorulan Sorular
Suç işlemekle suçlanırsam ne olur?
Avukat hakkınız var, susma hakkınız var ve polis haklarınızı açıklamalıdır. Şüpheli olmak suçlu olduğunuz anlamına gelmez.
Davâsız ne kadar tutulabilirim?
Davâsız maksimum 10 gün, sonra hâkim uzatmaya onay vermelidir. Tutukluluk süresi sınırlıdır.
Suç ile kabahat arasındaki fark nedir?
Suç daha ağırdır ve hapis cezasına yol açabilir, kabahat ise genellikle para cezasıyla sonuçlanır.
Her zaman avukat hakkım var mı?
Evet, hukuki yardım bir haktır. Ödeyemiyorsanız ücretsiz sağlanabilir.
Kararı temyiz edebilir miyim?
Evet, istinaf mahkemesine başvurma hakkınız var.
Mahkeme: Den Haag Mahkemesi (bölge)
Hukuk Danışma Ofisi: Juridisch Loket Westland