Civiele procedure tegen de overheid

Soms moet je naar de civiele rechter om schadevergoeding van de overheid te krijgen. Dit is het geval bij hoge schade of feitelijke handelingen.

Wanneer naar de civiele rechter?

Je gaat naar de civiele rechter bij:

• Schade hoger dan € 25.000
• Schade door feitelijk handelen (geen besluit)
• Privaatrechtelijk handelen van de overheid
• Wanneer de bestuursrechter niet bevoegd is

Procedure

1. Stel de overheid aansprakelijk (brief)
2. Dagvaard de overheid voor de rechtbank
3. Processtukken uitwisselen (conclusies)
4. Zitting
5. Vonnis

Kosten

Kostenpost	Bedrag
Griffierecht	Afhankelijk van vordering
Advocaatkosten	Vaak verplicht bij hogere vorderingen
Deurwaarderskosten	Voor dagvaarding

Formele rechtskracht

Let op de leer van de formele rechtskracht:

• Een besluit waartegen geen beroep meer openstaat, geldt als rechtmatig
• Je kunt dan niet via de civiele rechter alsnog schadevergoeding krijgen
• Daarom: altijd tijdig bezwaar en beroep instellen!

Veelgestelde vragen

## Veelgestelde vragen **Wanneer kan ik een civiele procedure tegen de overheid starten?** Je kunt een civiele procedure starten als je schadevergoeding eist van meer dan €25.000, als de schade is veroorzaakt door feitelijk handelen (geen formeel besluit) of als de overheid privaatrechtelijk handelt, zoals bij contractbreuk. Ook als de bestuursrechter niet bevoegd is, bijvoorbeeld bij schade door onrechtmatig overheidshandelen waar geen bezwaar of beroep tegen openstaat, kun je naar de civiele rechter. Zorg dat je eerst de overheid schriftelijk aansprakelijk stelt voordat je een dagvaarding indient. **Wat zijn de stappen in een civiele procedure tegen de overheid?** De procedure begint met een aansprakelijkstelling per brief. Vervolgens dagvaard je de overheid via een deurwaarder. Daarna wissel je processtukken (conclusies) uit met de tegenpartij. Er volgt een zitting waar beide partijen hun standpunt toelichten. Tot slot doet de rechter uitspraak (vonnis). Gemiddeld duurt dit 1 tot 2 jaar. Voor vorderingen boven €25.000 is een advocaat verplicht. Houd rekening met kosten zoals griffierecht en deurwaarderskosten. **Wat is de leer van de formele rechtskracht en waarom is dit belangrijk?** De leer van de formele rechtskracht houdt in dat een besluit van de overheid waartegen geen bezwaar of beroep meer openstaat, als rechtmatig wordt beschouwd. Dit betekent dat je later geen schadevergoeding meer kunt claimen via de civiele rechter, zelfs als het besluit onrechtmatig was. Daarom is het cruciaal om altijd tijdig bezwaar en beroep in te stellen tegen een besluit dat je benadeelt, anders loop je het risico je recht op schadevergoeding te verliezen. **Kan ik zonder advocaat een civiele procedure tegen de overheid voeren?** Bij de kantonrechter (voor vorderingen tot €25.000) is een advocaat niet verplicht, maar bij de rechtbank (voor hogere vorderingen) wel. Omdat procedures tegen de overheid vaak complex zijn, is het verstandig om juridische bijstand in te schakelen, zelfs als het niet verplicht is. Een advocaat kan je helpen met de juiste argumentatie, processtukken en strategie, wat je kans op succes vergroot. **Wie betaalt de kosten als ik de procedure tegen de overheid win?** Als je wint, wordt de overheid meestal veroordeeld in de proceskosten, zoals griffierecht en een deel van je advocaatkosten. Dit dekt echter zelden alle werkelijke kosten. Je blijft zelf verantwoordelijk voor het resterende deel van je advocaatkosten en eventuele eigen kosten. In sommige gevallen kun je ook buitengerechtelijke kosten (zoals onderzoekskosten) verhalen, maar dit is niet gegarandeerd. **Wat gebeurt er als ik de procedure verlies?** Als je verliest, moet je meestal de proceskosten van de overheid betalen, zoals hun advocaatkosten en griffierecht. Deze kosten kunnen aanzienlijk zijn, vooral bij hogere vorderingen. Daarnaast blijf je zelf verantwoordelijk voor je eigen advocaatkosten en andere gemaakte kosten. Het is daarom verstandig om vooraf een risicoanalyse te maken en eventueel juridisch advies in te winnen over je kansen op succes. **Hoe lang duurt het voordat ik schadevergoeding krijg als ik win?** Als je de procedure wint, betekent dit niet dat je direct schadevergoeding ontvangt. De overheid kan in hoger beroep gaan, wat de uitbetaling met nog eens 1 tot 2 jaar kan vertragen. Als er geen hoger beroep wordt ingesteld, moet de overheid meestal binnen een redelijke termijn (vaak enkele maanden) betalen. Bij weigering kun je een deurwaarder inschakelen om de betaling af te dwingen. ### TL;DR Een civiele procedure tegen de overheid is mogelijk bij schade boven €25.000, feitelijk handelen of privaatrechtelijke acties. De procedure duurt gemiddeld 1-2 jaar en vereist vaak een advocaat. Let op de formele rechtskracht: stel altijd tijdig bezwaar en beroep in om je recht op schadevergoeding te behouden. Winst betekent niet altijd volledige kostenvergoeding, en verlies kan hoge kosten met zich meebrengen. ### Key Takeaways - Start een civiele procedure tegen de overheid bij schade boven €25.000, feitelijk handelen of privaatrechtelijke acties. - Volg de stappen: aansprakelijkstelling, dagvaarding, processtukken, zitting en vonnis. Een advocaat is vaak verplicht. - De leer van de formele rechtskracht betekent dat je geen schadevergoeding kunt claimen als je niet tijdig bezwaar of beroep hebt ingesteld. - Winst in de procedure betekent niet altijd volledige vergoeding van je kosten; verlies kan leiden tot hoge kosten voor de tegenpartij. - De procedure duurt gemiddeld 1-2 jaar, en hoger beroep kan de uitbetaling van schadevergoeding verder vertragen.