Voogdij is het gezag over een minderjarig kind dat wordt uitgeoefend door een ander dan de ouders. Dit kan nodig zijn als beide ouders zijn overleden of als het ouderlijk gezag is beëindigd.
Wanneer voogdij?
Voogdij ontstaat wanneer:
- Beide ouders zijn overleden
- Het ouderlijk gezag van beide ouders is beëindigd
- De enige gezaghebbende ouder overlijdt of gezag verliest
- Ouders gezamenlijk een voogd aanwijzen (testamentaire voogdij)
Soorten voogdij
| Type | Kenmerken |
|---|
| Testamentaire voogdij | Door ouders aangewezen in testament |
| Datieve voogdij | Door rechter benoemd |
| Voogdij gecertificeerde instelling | Jeugdbeschermingsorganisatie als voogd |
Testamentaire voogdij
Ouders kunnen in hun testament een voogd aanwijzen voor het geval zij beiden overlijden. Dit geeft zekerheid dat iemand van uw keuze het gezag krijgt.
- Vastleggen via notarieel testament
- Of via griffie van de rechtbank (gezagsregister)
- Benoem ook een reserve-voogd
Taken van de voogd
De voogd heeft dezelfde taken en bevoegdheden als een ouder met gezag:
- Verzorging en opvoeding van het kind
- Wettelijke vertegenwoordiging
- Beheer van het vermogen van het kind
- Belangrijke beslissingen nemen
Toezicht op voogd
De rechter houdt toezicht op de voogd, met name bij vermogensbeheer. De voogd moet:
- Een boedelbeschrijving opmaken
- Periodiek rekening en verantwoording afleggen
- Voor bepaalde handelingen machtiging van de rechter vragen
Wat als ik geen voogd heb aangewezen en overlijd?
Dan benoemt de rechter een voogd. Dit kan een familielid zijn of de gecertificeerde instelling (jeugdbescherming). De rechter kijkt naar wat in het belang van het kind is.
Kan de voogd alimentatie ontvangen?
Het kind behoudt recht op kinderalimentatie van de nog levende ouder. De voogd int dit namens het kind. Ook kan er een aanspraak zijn op een wezenuitkering of erfenis.
Kan ik als voogd worden ontslagen?
Ja, de rechter kan een voogd ontslaan bij wangedrag of verwaarlozing van de voogdijtaak. Ook kan de voogd zelf ontslag vragen. De rechter benoemt dan een nieuwe voogd.
## Veelgestelde vragen
**Hoe kan ik een voogd voor mijn kind aanwijzen voor als ik kom te overlijden?**
U kunt een voogd aanwijzen via een notarieel testament of door een verklaring af te leggen bij de griffie van de rechtbank (gezagsregister). Het is verstandig om ook een reserve-voogd te benoemen, voor het geval de eerste keuze niet beschikbaar is. Zorg dat uw testament up-to-date is en bespreek uw wensen vooraf met de voogd, zodat deze weet wat er van hem of haar wordt verwacht.
**Wat gebeurt er als ik geen voogd heb aangewezen en beide ouders komen te overlijden?**
Als er geen testamentaire voogd is aangewezen, benoemt de rechter een voogd. Dit kan een familielid zijn, zoals een oom, tante of grootouder, of een gecertificeerde instelling (jeugdbescherming). De rechter beslist op basis van wat het beste is voor het kind, waarbij de band met het kind en de opvoedcapaciteiten van de kandidaat-voogd worden meegewogen.
**Welke verantwoordelijkheden heeft een voogd precies?**
Een voogd heeft dezelfde taken en bevoegdheden als een ouder met gezag. Dit omvat de verzorging en opvoeding van het kind, wettelijke vertegenwoordiging, beheer van het vermogen van het kind en het nemen van belangrijke beslissingen (zoals medische behandelingen of schoolkeuze). Daarnaast moet de voogd periodiek verantwoording afleggen aan de rechter, vooral bij vermogensbeheer.
**Kan een voogd alimentatie ontvangen voor het kind?**
Ja, het kind behoudt recht op kinderalimentatie van de nog levende ouder. De voogd int deze alimentatie namens het kind. Daarnaast kan het kind aanspraak maken op een wezenuitkering of een deel van de erfenis. Het is belangrijk om dit tijdig te regelen bij de instanties, zoals de Sociale Verzekeringsbank (SVB).
**Kan een voogd worden ontslagen en hoe werkt dat?**
Ja, de rechter kan een voogd ontslaan als deze zijn taken verwaarloost of zich misdraagt. Ook kan de voogd zelf ontslag aanvragen, bijvoorbeeld bij gezondheidsproblemen. De rechter benoemt dan een nieuwe voogd, waarbij het belang van het kind voorop staat. Het is verstandig om eventuele problemen tijdig te melden bij de rechter of een jeugdbeschermingsorganisatie.
**Wat is het verschil tussen testamentaire en datieve voogdij?**
Testamentaire voogdij is een voogd die door de ouders is aangewezen in een testament of via het gezagsregister. Datieve voogdij wordt door de rechter benoemd als er geen testamentaire voogd is. De rechter kiest dan iemand die geschikt is, zoals een familielid of een gecertificeerde instelling. Testamentaire voogdij geeft ouders meer controle over wie het gezag krijgt.
**Moet een voogd verantwoording afleggen over het vermogen van het kind?**
Ja, een voogd moet verantwoording afleggen over het vermogen van het kind. Dit begint met het opmaken van een boedelbeschrijving (een overzicht van bezittingen en schulden). Daarnaast moet de voogd periodiek rekening en verantwoording afleggen aan de rechter. Voor bepaalde financiële handelingen, zoals de verkoop van een huis, is voorafgaande toestemming van de rechter vereist.
### TL;DR
Voogdij regelt het gezag over een minderjarig kind als de ouders zijn overleden of het ouderlijk gezag hebben verloren. Ouders kunnen zelf een voogd aanwijzen via een testament, maar anders benoemt de rechter iemand. De voogd heeft dezelfde verantwoordelijkheden als een ouder en moet verantwoording afleggen aan de rechter.
### Key Takeaways
- Voogdij ontstaat als beide ouders overlijden of het ouderlijk gezag verliezen.
- Ouders kunnen via een testament of het gezagsregister een voogd aanwijzen (testamentaire voogdij).
- Een voogd heeft dezelfde taken als een ouder, zoals opvoeding, vertegenwoordiging en vermogensbeheer.
- De rechter houdt toezicht op de voogd, vooral bij financiële zaken, en kan de voogd ontslaan bij wangedrag.
- Als er geen voogd is aangewezen, benoemt de rechter een geschikte persoon of instelling (datieve voogdij).