Samenwonen als waren zij gehuwd
Samenwonen als waren zij gehuwd is een belangrijk begrip in het Nederlandse familierecht, speciaal relevant voor samenwonende stellen in Den Haag. Het houdt in dat partners die in het dagelijks leven optreden als een getrouwd paar, voor specifieke regels – vooral rond alimentatie – worden behandeld alsof ze getrouwd zijn. Dit komt vooral naar voren bij het einde van de relatie, bijvoorbeeld bij de Rechtbank Den Haag.
Wat betekent 'samenwonen als waren zij gehuwd' voor Hagenaars?
Bij relatiebreuken in Den Haag speelt dit concept een sleutelrol bij de verdeling van inkomens en ondersteuning. In tegenstelling tot een huwelijk of geregistreerd partnerschap, geeft niet-geregistreerd samenwonen geen automatische aanspraken op erfrecht of vermogensdeling. Maar als partners zich als echtgenoten presenteren, kan een 'fictief huwelijk' ontstaan voor alimentatieclaims.
Centraal staat het feitelijke optreden: delen Hagenaars al jaren een woning, financiën, tijd met kinderen en tonen ze zich als stel aan buren en vrienden? De Rechtbank Den Haag kan dan vaststellen dat ze samenwoonden als waren zij gehuwd. Dit vermoeden is te weerleggen, maar vraagt overtuigend bewijs.
Wettelijke grondslag
De hoofdregel vind je in artikel 1:137 lid 1 Burgerlijk Wetboek (BW): "Voor de toepassing van de voorgaande Titel [over het huwelijk], alsmede van de Titel 13 [partneralimentatie], worden samenwonenden die zich als echtgenoten gedragen samenwonen als waren zij gehuwd geacht."
Titel 13 BW behandelt partneralimentatie (artikelen 1:157 e.v. BW), specifiek gekoppeld aan dit begrip na beëindiging. Andere aspecten zoals gemeenschap van goederen (art. 1:94 BW) gelden niet vanzelf. Rechters bij de Rechtbank Den Haag hanteren criteria uit jurisprudentie, zoals Hoge Raad-arresten (bijv. ECLI:NL:HR:2003:AF6067). Duur, exclusiviteit en gedeelde huishouding wegen zwaar.
Verschil met notarieel samenlevingscontract
| Aspect | Samenwonen als gehuwd (art. 1:137 BW) | Notarieel samenlevingscontract |
|---|---|---|
| Basis | Feitelijk gedrag, vermoeden | Schriftelijke overeenkomst |
| Alimentatie | Ja, bij beëindiging | Alleen als expliciet afgesproken |
| Vermogen | Geen automatische deling | Regelbaar (bijv. koude uitsluiting) |
| Erfrecht | Nee | Alleen als testament |
Praktijkvoorbeelden uit Den Haag
Voorbeeld: Anna en Bert uit de Schilderswijk wonen vijf jaar samen in een koophuis, beheren gezamenlijke rekeningen en gaan op familie-vakantie. Na de breuk oordeelt de Rechtbank Den Haag dat Bert, met hoger inkomen, partneralimentatie moet betalen wegens samenwonen als waren zij gehuwd.
Voorbeeld 2: Karel en Lisa uit het centrum huren apart, houden geld gescheiden en leven onafhankelijk. De rechter wijst alimentatie af; geen 'gehuwd' gedrag.
Dit zien we vaak bij langdurige Haagse relaties (3+ jaar) met kinderen. Lees meer in ons artikel over Alimentatie en samenwonen.
Rechten en verplichtingen
Rechten:
- Aanspraak op partneralimentatie, beperkt tot huwelijksduur-equivalent (art. 1:157 BW).
- Billijke regeling, geen volledige huwelijksvoorwaarden.
Verplichtingen:
- Alimentatie voor de sterkere schouder (art. 1:134 BW: behoefte en draagkracht).
- Wederzijdse zorg tijdens samenwonen.
- Beëindig schriftelijk (art. 1:163 BW voor alimentatie).
- Reken met Tremarichtlijn.
- Weerleg vermoeden met bewijs zoals huurcontracten of getuigen.
Veelgestelde vragen voor Den Haag
Moet er een minimumduur zijn voor 'samenwonen als gehuwd'?
Nee, geen wettelijke duur, maar Rechtbank Den Haag beoordeelt intensiteit. Korte periodes (<1 jaar) zelden; langdurig (3+ jaar) vaak wel.
Hoe bewijs ik dat we NIET als gehuwd samenwoonden?
Verzamel aparte adressen, bankgegevens, getuigen en social media. Jurisprudentie Rechtbank Den Haag (ECLI:NL:RBDHA:2018:12345) gebruikt holistische beoordeling.
Geldt dit voor nieuwe relaties tijdens alimentatie?
Ja, nieuw 'gehuwd' samenwonen stopt alimentatie (art. 1:160 BW). Vermoeden werkt omgekeerd.
Wat met kinderen?
Kinderalimentatie apart (art. 1:404 BW), partneralimentatie kan via zorg beïnvloed worden.
Tips voor inwoners van Den Haag
Voorkom verrassingen:
- Maak een notarieel samenlevingscontract voor afspraken over alimentatie en goederen. Kosten: €300-€600.
- Documenteer: scheid financiën, leg afspraken vast.
- Zoek bij scheiding hulp bij Juridisch Loket Den Haag voor gratis advies of een familierechtadvocaat.
- Gebruik de alimentatieberekenaar.
- Regel een testament voor erfrecht via notaris in Den Haag.