Posttraumatische dystrofie (een oudere term voor CRPS) is een complexe pijnaandoening die kan ontstaan na letsel. Deze term wordt nog regelmatig gebruikt in medische rapportages en letselschadezaken.
Terminologie
De benaming van deze aandoening is door de jaren heen veranderd.
Historische benamingen
| Periode | Benaming | Beschrijving |
|---|
| 19e eeuw | Causalgie | Na zenuwletsel |
| 1900-1950 | Sudeck-atrofie | Na fracturen |
| 1950-1990 | Reflex Sympathische Dystrofie (RSD) | Nadruk op sympathisch zenuwstelsel |
| 1990-heden | Posttraumatische dystrofie | Nederlandse benaming |
| 1994-heden | CRPS (Complex Regionaal Pijnsyndroom) | Internationale standaardterm |
Relatie met CRPS
Posttraumatische dystrofie is in wezen hetzelfde als CRPS type I. De term wordt in Nederland nog veel gebruikt, vooral door oudere medische specialisten en in juridische context.
Overeenkomsten
- Dezelfde symptomen (pijn, zwelling, verkleuring)
- Dezelfde oorzaken (trauma, operatie)
- Dezelfde diagnostische criteria
- Dezelfde behandeling
Stadiumindeling
Vroeger werd posttraumatische dystrofie ingedeeld in drie stadia, hoewel dit model nu verlaten is.
Klassieke stadia
Stadium I - Acuut (0-3 maanden)
- Pijn en overgevoeligheid
- Zwelling en roodheid
- Warmte en verhoogde zweetsecretie
- Beperkte mobiliteit
Stadium II - Dystrofisch (3-6 maanden)
- Aanhoudende pijn
- Koude, blauwe verkleuring
- Atrofie van huid en spieren
- Stijfheid gewrichten
Stadium III - Atrofisch (> 6 maanden)
- Blijvende pijn
- Ernstige atrofie
- Contracturen
- Botontkalking
Let op: Moderne inzichten tonen dat de stadiumindeling niet altijd klopt. De aandoening verloopt niet altijd in vaste fasen en kan in elk stadium stabiliseren of verbeteren.
Risicofactoren
Bepaalde factoren verhogen het risico op het ontwikkelen van posttraumatische dystrofie.
Bekende risicofactoren
| Factor | Risicoverhoging |
|---|
| Polsfractuur | Meest voorkomende trigger |
| Vrouwelijk geslacht | Vaker getroffen |
| Leeftijd 40-60 jaar | Piekincidentie |
| Eerdere CRPS | Verhoogd risico op herhaling |
| Langdurige immobilisatie | Negatieve invloed |
Juridische aspecten
In letselschadezaken speelt posttraumatische dystrofie een belangrijke rol.
Aandachtspunten
- Causaliteit: het verband met het ongeval moet worden aangetoond
- Predispositie: een eventuele aanleg vermindert de aansprakelijkheid niet
- Diagnose: zorg voor diagnose volgens Budapest-criteria
- Documentatie: alle symptomen en beperkingen vastleggen
- Expertise: laat een CRPS-deskundige rapporteren
Prognose
De prognose van posttraumatische dystrofie is wisselend.
Beloop
- Circa 50% herstelt volledig of grotendeels
- Circa 30% houdt matige restverschijnselen
- Circa 20% ontwikkelt chronische, invaliderende klachten
- Vroege behandeling verbetert de prognose
Tips
- Herken vroege signalen en zoek direct medische hulp
- Vermijd langdurige immobilisatie na letsel
- Vraag doorverwijzing naar een pijnpoli bij aanhoudende klachten
- Houd rekening met de mogelijkheid van chronisch beloop
- Documenteer het verloop van de aandoening zorgvuldig
## Veelgestelde vragen
**Wat is posttraumatische dystrofie (CRPS)?**
Posttraumatische dystrofie, ook bekend als CRPS, is een chronische pijnaandoening die kan ontstaan na een letsel. Kenmerken zijn extreme pijn, zwelling, kleurverandering en beperkte functie.
**Hoe wordt CRPS vastgesteld?**
Diagnose gebeurt door een pijnspecialist op basis van klinische criteria: pijn die niet in verhouding staat tot het letsel, zwelling, temperatuurverschillen, en functionele beperkingen.
**Welke schadevergoeding kan ik krijgen bij CRPS?**
Je kunt vergoeding krijgen voor medische behandelingen, medicatie, verlies van inkomen, huishoudelijke hulp, en smartengeld vanwege chronische pijn.
**Is CRPS te behandelen?**
CRPS is moeilijk te behandelen maar symptomen kunnen verminderen met fysiotherapie, medicatie, zenuwblokkades en psychologische ondersteuning.
**Wordt CRPS erkend als letselschade?**
Ja, CRPS wordt erkend als ernstig letsel. Goede medische documentatie is belangrijk om de schade aan te tonen.
### TL;DR
CRPS is een ernstige chronische pijnaandoening na letsel. Schadevergoeding omvat behandelkosten, inkomensverlies en smartengeld.
### Key Takeaways
- Extreme chronische pijn
- Diagnose door pijnspecialist
- Vroege behandeling belangrijk
- Erkend als ernstig letsel
## Veelgestelde vragen
**Wat is het verschil tussen posttraumatische dystrofie en CRPS? Zijn het dezelfde aandoeningen?**
Posttraumatische dystrofie (PTD) en CRPS type I zijn in wezen dezelfde aandoening. PTD is de Nederlandse benaming, terwijl CRPS (Complex Regionaal Pijnsyndroom) de internationale standaardterm is. Beide hebben dezelfde symptomen, oorzaken en behandelingen. In Nederland wordt PTD nog vaak gebruikt, vooral in medische rapporten en letselschadezaken.
**Hoe kan ik herkennen of ik posttraumatische dystrofie heb na een letsel?**
Posttraumatische dystrofie begint vaak met acute pijn, zwelling en roodheid rond het letselgebied. Later kunnen symptomen zoals verkleuring (blauw of rood), koude huid, stijfheid en spieratrofie optreden. Raadpleeg een specialist als deze klachten langer dan enkele weken aanhouden. Een diagnose wordt gesteld op basis van symptomen, medische geschiedenis en uitsluiting van andere aandoeningen.
**Is de indeling in drie stadia (acuut, dystrofisch, atrofisch) nog relevant voor de behandeling?**
De klassieke stadiumindeling wordt tegenwoordig minder gebruikt, omdat de aandoening niet altijd lineair verloopt. Moderne inzichten tonen dat symptomen in elk stadium kunnen stabiliseren of verbeteren. Behandeling richt zich op symptoombestrijding, zoals pijnmanagement en fysiotherapie, ongeacht het stadium. Een specialist bepaalt de beste aanpak op basis van uw klachten.
**Welke risicofactoren verhogen de kans op posttraumatische dystrofie na een operatie of letsel?**
Risicofactoren zijn onder andere een ernstig trauma (bijv. fracturen), psychische stress, vrouwelijk geslacht, leeftijd boven 50 jaar en een voorgeschiedenis van pijnklachten. Ook genetische aanleg en een langdurige immobilisatie van het aangedane gebied kunnen het risico verhogen. Niet iedereen met deze factoren ontwikkelt de aandoening, maar ze vergroten de kans.
**Kan posttraumatische dystrofie vanzelf overgaan, of is behandeling altijd nodig?**
Bij sommige patiënten verbeteren de klachten spontaan, vooral als ze vroegtijdig worden behandeld. Echter, zonder interventie kan de aandoening chronisch worden. Behandeling omvat vaak fysiotherapie, medicatie (bijv. pijnstillers of antidepressiva), en in ernstige gevallen nerveblokkades of psychologische ondersteuning. Een tijdige diagnose en behandeling verhogen de kans op herstel.
**Hoe kan ik mijn kansen op een letselschadeclaim voor posttraumatische dystrofie vergroten?**
Zorg voor een gedetailleerd medisch dossier met rapporten van specialisten, diagnostische tests (bijv. MRI) en een duidelijk verband tussen het letsel en de klachten. Documenteer uw symptomen en behandelingen. Een deskundige juridische begeleiding helpt om de medische en juridische aspecten te onderbouwen, vooral omdat PTD/CRPS vaak moeilijk te bewijzen is. Raadpleeg een letselschadeadvocaat voor advies.
### TL;DR
Posttraumatische dystrofie (PTD) en CRPS zijn dezelfde aandoening, met pijn, zwelling en verkleuring als hoofdklachten. De klassieke stadiumindeling is minder relevant; behandeling richt zich op symptoombestrijding. Risicofactoren zoals trauma en stress verhogen de kans, maar niet iedereen ontwikkelt de aandoening. Een tijdige diagnose en behandeling verbeteren de kans op herstel. Voor letselschadeclaims is een goed medisch dossier essentieel.
### Key Takeaways
- PTD en CRPS type I zijn medisch gelijk, maar PTD wordt nog veel in Nederland gebruikt.
- Symptomen variëren per persoon en verloop is niet altijd voorspelbaar; behandeling is gericht op klachtenbeheersing.
- Risicofactoren zoals ernstig trauma en psychische stress spelen een rol, maar zijn geen garantie voor de aandoening.
- Moderne diagnostiek en behandeling zijn cruciaal voor een beter herstel.
- Bij letselschadeclaims is een gedetailleerd medisch dossier en juridische begeleiding belangrijk.