Niet alleen voltooide delicten zijn strafbaar. Ook de poging tot een misdrijf en soms zelfs de voorbereiding kunnen worden bestraft. De wet stelt wel specifieke eisen aan beide vormen.
Poging (art. 45 Sr)
Poging tot misdrijf is strafbaar wanneer het voornemen van de dader zich door een begin van uitvoering heeft geopenbaard.
Vereisten voor strafbare poging
| Vereiste | Betekenis |
|---|
| Voornemen | Opzet op het voltooien van het misdrijf |
| Begin van uitvoering | Gedragingen die naar hun uiterlijke verschijningsvorm gericht zijn op voltooiing |
| Niet-voltooiing | Het misdrijf is niet voltooid |
Begin van uitvoering
Wanneer is sprake van een begin van uitvoering?
- Inbreker die raam forceert maar wordt betrapt
- Iemand die met mes op slachtoffer afloopt maar wordt tegengehouden
- Overvaller die bank binnengaat met bivakmuts maar vlucht
Strafmaat bij poging
De maximumstraf voor poging is het maximum van het voltooide delict minus een derde.
| Delict | Maximum voltooid | Maximum poging |
|---|
| Doodslag | 15 jaar | 10 jaar |
| Diefstal | 4 jaar | 2 jaar 8 maanden |
| Moord | Levenslang/30 jaar | 20 jaar |
Vrijwillige terugtred
Als de dader vrijwillig terugkomt op zijn voornemen, is er geen strafbare poging.
Vereisten
- Vrijwillig (niet door externe omstandigheden gedwongen)
- Voordat het delict is voltooid
- De dader moet zelf de voltooiing hebben voorkomen
Voorbeelden
- Wel vrijwillig: inbreker die berouw krijgt en weggaat
- Niet vrijwillig: inbreker die vlucht omdat alarm afgaat
Ondeugdelijke poging
Soms is voltooiing van het delict objectief onmogelijk.
Absoluut vs. relatief ondeugdelijk
| Type | Betekenis | Strafbaar? |
|---|
| Absoluut ondeugdelijk | Nooit mogelijk geweest | Nee |
| Relatief ondeugdelijk | In dit geval niet mogelijk | Ja |
Voorbeelden
- Absoluut: iemand "doodschieten" met speelgoedpistool (niet strafbaar)
- Relatief: schieten op lege bed, denkend dat slachtoffer erin ligt (wel strafbaar)
Voorbereiding (art. 46 Sr)
Voor zeer ernstige misdrijven is ook de voorbereiding strafbaar.
Vereisten
- Misdrijf waarop 8 jaar of meer staat
- Opzettelijk voorwerpen, stoffen, informatie of gelden voorhanden hebben
- Bestemd tot het begaan van dat misdrijf
Strafmaat voorbereiding
Maximum: helft van het maximum voor het voltooide delict (max. 15 jaar).
Verschil poging en voorbereiding
| Aspect | Poging | Voorbereiding |
|---|
| Fase | Begin van uitvoering | Voorbereidingshandelingen |
| Strafbaar bij | Alle misdrijven | Alleen misdrijven ≥8 jaar |
| Strafmaat | Max. -1/3 | Max. -1/2 |
Veelgestelde vragen
Wat is mijn retourrecht?
Bij online aankopen heb je 14 dagen retourrecht zonder opgaaf van reden, tenzij de wettelijke uitzonderingen gelden.
Hoe lang geldt de wettelijke garantie?
Goederen moeten minimaal 2 jaar meewerken. Defecten die binnen 6 maanden ontstaan worden verondersteld al aanwezig te zijn.
Kan ik rente eisen over schulden?
Ja, je kunt wettelijke rente eisen (momenteel ongeveer 8% per jaar) over het openstaande bedrag.
Wat kan ik doen tegen oneerlijke handelspraktijken?
Je kunt klacht indienen bij de consumentenbond, de overheid of naar de rechter gaan.
Wat is een kredietovereenkomst?
Een kredietovereenkomst regelt hoe je geld leent, wat de rente is, en hoe je dit terugbetaalt.
## Veelgestelde vragen
**Wanneer is een poging tot een misdrijf strafbaar?**
Een poging is strafbaar als de dader het voornemen had om het misdrijf te voltooien en hiermee is begonnen door concrete handelingen. Dit betekent dat er sprake moet zijn van een begin van uitvoering, zoals het forceren van een raam bij een inbraak of het benaderen van een slachtoffer met een mes. Het misdrijf mag echter niet voltooid zijn. Als de dader vrijwillig terugtreedt voordat het delict voltooid is, is er geen strafbare poging.
**Wat is het verschil tussen een absoluut en relatief ondeugdelijke poging?**
Een absoluut ondeugdelijke poging is nooit mogelijk geweest, zoals het 'doodschieten' van iemand met een speelgoedpistool. Dit is niet strafbaar. Een relatief ondeugdelijke poging is in dit specifieke geval niet gelukt, maar had onder andere omstandigheden wel kunnen slagen, zoals schieten op een leeg bed in de veronderstelling dat het slachtoffer erin ligt. Dit is wel strafbaar.
**Kan ik strafbaar zijn voor alleen de voorbereiding van een misdrijf?**
Ja, maar alleen als het gaat om ernstige misdrijven waarop een maximale straf van 8 jaar of meer staat. Voorbeelden zijn moord, terroristische misdrijven of zware drugshandel. De voorbereiding moet bestaan uit het opzettelijk voorhanden hebben van voorwerpen, stoffen, informatie of gelden die bestemd zijn voor het begaan van dat misdrijf.
**Hoe wordt de straf bepaald bij een poging tot misdrijf?**
De maximale straf voor een poging is het maximum van het voltooide delict minus een derde. Bijvoorbeeld: bij moord (maximaal levenslang of 30 jaar) is de maximale straf voor poging 20 jaar. Bij diefstal (maximaal 4 jaar) is de maximale straf voor poging 2 jaar en 8 maanden. De rechter kan binnen deze grenzen de straf bepalen.
**Wat is vrijwillige terugtred en waarom is het belangrijk?**
Vrijwillige terugtred houdt in dat de dader uit eigen beweging besluit om het misdrijf niet te voltooien, voordat het delict is voltooid. Dit moet echt vrijwillig gebeuren, niet omdat de dader bijvoorbeeld wordt tegengehouden door de politie. Als er sprake is van vrijwillige terugtred, is er geen strafbare poging en kan de dader niet worden vervolgd voor de poging.
**Is het strafbaar om alleen maar plannen te maken voor een misdrijf?**
Alleen plannen maken is in principe niet strafbaar, tenzij het gaat om zeer ernstige misdrijven (met een maximumstraf van 8 jaar of meer) en de plannen concreet zijn. Bijvoorbeeld: het opstellen van een gedetailleerd plan voor een terroristische aanslag of het aanschaffen van materialen die specifiek bedoeld zijn voor het plegen van een ernstig misdrijf, kan wel strafbaar zijn als voorbereidingshandeling.
**Wat moet ik doen als ik word beschuldigd van een poging tot misdrijf?**
Als je wordt beschuldigd van een poging tot misdrijf, is het belangrijk om direct juridische bijstand in te schakelen. Een advocaat kan je helpen om je verdediging op te bouwen, bijvoorbeeld door aan te tonen dat er geen sprake was van een begin van uitvoering of dat je vrijwillig bent teruggetreden. Zwijgrecht is ook van belang: je hoeft geen verklaring af te leggen zonder advocaat.
### TL;DR
Poging tot een misdrijf is strafbaar als er een begin van uitvoering is, maar het delict niet is voltooid. Voor ernstige misdrijven (8 jaar of meer) is ook de voorbereiding strafbaar. De straf voor poging is lager dan voor het voltooide delict, en vrijwillige terugtred kan strafbaarheid opheffen. Ondeugdelijke pogingen zijn soms niet strafbaar, afhankelijk van de omstandigheden.
### Key Takeaways
- Poging tot misdrijf vereist een begin van uitvoering en opzet, maar het delict mag niet voltooid zijn.
- Vrijwillige terugtred (vóór voltooiing) maakt de poging niet strafbaar.
- Alleen voorbereiding van ernstige misdrijven (8 jaar of meer) is strafbaar, met een maximale straf van de helft van het voltooide delict.
- Absoluut ondeugdelijke pogingen (nooit mogelijk) zijn niet strafbaar, relatief ondeugdelijke pogingen (in dit geval niet mogelijk) wel.
- De maximale straf voor poging is een derde lager dan die voor het voltooide delict.