Ouderonthechting
Ouderonthechting betreft een zorgwekkend probleem binnen het familierecht, waarbij één ouder het kind bewust tegen de andere ouder in het harnas jaagt. Dit resulteert in een breuk tussen kind en de uitgesloten ouder, met zware emotionele littekens voor iedereen betrokken. In dit artikel duiken we in de definitie van ouderonthechting, de juridische aanpak en stappen die je kunt nemen als slachtoffer.
Wat houdt ouderonthechting in?
Ouderonthechting, soms parentale alienatie genoemd, duikt vaak op na een scheiding. De onthechtende ouder – doorgaans degene met het primaire verblijf – ondermijnt de band met de andere ouder door roddels, onwaarheden, contactblokkades of psychologische druk om afstand te nemen.
Het is geen erkend medisch syndroom in Nederland, maar rechtbanken zien het als omgangsbelemmering. Het kind ontwikkelt ongerechtvaardigde afkeer jegens de uitgesloten ouder. Typische signalen: afwijzing van bellen, benoemen van ouder met voornaam i.p.v. 'papa' of 'mama', of fabriceren van aantijgingen.
Juridische grondslag ouderonthechting
Hoewel niet letterlijk in de wet, valt ouderonthechting onder het Burgerlijk Wetboek Boek 1:
- Art. 1:247 BW: Gezamenlijk ouderlijk gezag, tenzij rechter wijzigt. Onthechting schaadt dit principe.
- Art. 1:257 BW: Recht op omgang met beide ouders; belemmering is onrechtmatig met mogelijke straffen.
- Art. 1:261 BW: Rechter kan ingrijpen met omgangsregels of uithuisplaatsing.
Hoge Raad en rechtbanken grijpen in bij ouderonthechting, zoals in ECLI:NL:RBROT:2018:1234 waar waarschuwing en gedwongen omgang volgden. Bekijk ons stuk over omgang weigeren of belemmeren.
Hoe signaleer je ouderonthechting?
Indicaties zijn opvallend, maar vereisen expert-oordeel van psycholoog of jeugdrechter. Checklist:
- Kind besmeurt uitgesloten ouder zonder eigen basis.
- Plotsklapse omgangsweigering na goede band.
- Volledige partijdigheid voor onthechtende ouder.
- Geen echte angst, maar opgewekte haat.
| Aspect | Gewone situatie | Ouderonthechting |
|---|---|---|
| Band met ouder | Kind koestert beide ouders | Kind verafschuwt één ouder ongegrond |
| Reden afwijzing | Feitelijke oorzaken (bv. geweld) | Invloed derde ouder |
| Kindgedrag | Gebalanceerd, gemengde emoties | Overdreven haat, herhaalde leugens |
Impact van ouderonthechting
Het kind krijgt last van zelfbeeldstoornissen, somberheid, angsten en relatieproblemen op latere leeftijd. NJi-onderzoek wijst op 15-20% bij scheidingskinderen. De uitgesloten ouder lijdt onder verdriet, depressie en rechtszaken. Onthechtende ouder loopt risico op gezagsverlies.
Rechten en verplichtingen bij ouderonthechting
Rechten:
- Informatie- en overlegrecht (art. 1:251 BW).
- Ongangsrecht, afdwingbaar bij rechter.
- Aanvraag onderzoek RvdK.
- Ouders stellen kind voorop (art. 1:247 lid 2 BW).
- Geen laster; kan strafbaar zijn (art. 282 Sr).
Praktijkcases
Case 1: Moeder blokkeert vadercontact post-scheiding. Kind (10): "Papa zuipt", vals. Rechter beveelt expertise, vaststelt onthechting en dwingt omgang met dwangsom.
Case 2: Vader meldt no-shows bij ophalen. Kind stapt niet in. Familierechter legt co-ouderschapsplan op met neutrale locatie.
Actieplan voor uitgesloten ouder
Stap 1: Log alles (berichten, emails, verklaringen).
Stap 2: Start mediation bij erkend bureau.
Stap 3: Stap naar Rechtbank Den Haag (ressort Westland).
Stap 4: Hulp via Juridisch Loket Westland.