Een ouderschapsplan is verplicht bij scheiding als u minderjarige kinderen heeft. Hierin legt u samen met uw ex-partner alle afspraken over de kinderen vast.
Wettelijke verplichting
Sinds 2009 is een ouderschapsplan wettelijk verplicht bij echtscheiding of beëindiging van geregistreerd partnerschap als er minderjarige kinderen zijn. Zonder ouderschapsplan neemt de rechtbank het echtscheidingsverzoek niet in behandeling.
Verplichte onderwerpen
De wet schrijft voor dat het ouderschapsplan minimaal afspraken bevat over:
| Onderwerp | Toelichting |
|---|
| Verdeling zorg- en opvoedingstaken | Waar woont het kind, wanneer bij welke ouder |
| Informatie en consultatie | Hoe houden ouders elkaar op de hoogte |
| Kosten van de kinderen | Kinderalimentatie en verdeling kosten |
Aanvullende afspraken
Vaak worden ook afspraken gemaakt over:
- Schoolkeuze en opleiding
- Medische beslissingen
- Religie en opvoedingsstijl
- Vakanties en feestdagen
- Nieuwe partners en samengestelde gezinnen
- Verhuizing
- Communicatie tussen ouders
Vormen van zorgverdeling
| Regeling | Verdeling | Kenmerken |
|---|
| Co-ouderschap | 50/50 | Gelijke tijd bij beide ouders |
| Hoofdverblijf + ruime omgang | 60/40 of 70/30 | Kind woont bij één ouder |
| Klassieke weekendregeling | 85/15 | Om het weekend bij andere ouder |
Het kind betrekken
Kinderen van 12 jaar en ouder worden door de rechter uitgenodigd om hun mening te geven. Ook jongere kinderen kunnen worden gehoord. Hun wensen worden meegewogen, maar zijn niet doorslaggevend.
Wat als we het niet eens worden over het ouderschapsplan?
Als u er samen niet uitkomt, kunt u een mediator inschakelen. Lukt dat ook niet, dan kan de rechter beslissen. De rechter stelt dan een zorgregeling vast die in het belang van het kind is.
Kan het ouderschapsplan worden gewijzigd?
Ja, het ouderschapsplan kan worden aangepast als de omstandigheden veranderen. Bij overeenstemming kunt u samen een nieuw plan maken. Bij onenigheid kan de rechter worden gevraagd om te beslissen.
Geldt het ouderschapsplan ook bij samenwoners?
Ouders die niet getrouwd zijn of geen geregistreerd partnerschap hebben, zijn niet wettelijk verplicht een ouderschapsplan op te stellen. Het is echter wel sterk aan te raden om afspraken schriftelijk vast te leggen.
## Veelgestelde vragen
**Moet ik een ouderschapsplan maken als ik niet getrouwd ben maar wel kinderen heb?**
Een ouderschapsplan is wettelijk verplicht bij echtscheiding of beëindiging van een geregistreerd partnerschap met minderjarige kinderen. Voor ongehuwde samenwoners is het niet verplicht, maar wel sterk aan te raden. Schriftelijke afspraken voorkomen misverstanden en bieden duidelijkheid over zorg, kosten en opvoeding. Bij een conflict kan de rechter alsnog een regeling opleggen, dus voorkom dit door zelf afspraken vast te leggen.
**Wat gebeurt er als mijn ex-partner zich niet aan het ouderschapsplan houdt?**
Als uw ex-partner zich niet aan de afspraken houdt, kunt u eerst proberen het probleem samen of via een mediator op te lossen. Lukt dat niet, dan kunt u de rechter inschakelen. De rechter kan de naleving van het plan afdwingen, bijvoorbeeld via een dwangsom of wijziging van de zorgregeling. Bewaar altijd bewijs (e-mails, berichten, agenda’s) van overtredingen.
**Hoe vaak mag ik het ouderschapsplan wijzigen?**
Een ouderschapsplan kan zo vaak als nodig worden gewijzigd, mits beide ouders het eens zijn. Bij onenigheid beslist de rechter of de wijziging gerechtvaardigd is, bijvoorbeeld bij een verhuizing, nieuwe baan of verandering in de behoeften van het kind. Kleine aanpassingen (zoals vakantieplanning) kunt u vaak onderling regelen, maar grote wijzigingen (zoals zorgverdeling) legt u beter schriftelijk vast.
**Mag mijn kind zelf kiezen bij welke ouder het woont?**
Kinderen vanaf 12 jaar worden standaard door de rechter uitgenodigd om hun mening te geven, maar hun wens is niet doorslaggevend. De rechter beslist altijd in het belang van het kind, waarbij stabiliteit, veiligheid en de relatie met beide ouders worden meegewogen. Jongere kinderen kunnen ook worden gehoord, maar hun voorkeur weegt minder zwaar. Ouders kunnen de wensen van het kind wel meenemen in hun afspraken.
**Wat moet ik doen als mijn ex-partner weigert mee te werken aan het ouderschapsplan?**
Als uw ex-partner weigert mee te werken, kunt u eerst een mediator inschakelen om tot een oplossing te komen. Lukt dat niet, dan kunt u de rechter vragen om een beslissing. De rechter stelt dan een zorgregeling vast die in het belang van het kind is. Zonder ouderschapsplan wordt uw echtscheidingsverzoek niet in behandeling genomen, dus probeer altijd tot afspraken te komen.
**Hoe wordt kinderalimentatie berekend in het ouderschapsplan?**
Kinderalimentatie wordt berekend op basis van de behoefte van het kind, de draagkracht van beide ouders en de zorgverdeling. De Tremanormen (een richtlijn van de rechtspraak) geven een indicatie van het bedrag. U kunt zelf afspraken maken over de hoogte en verdeling, maar de rechter kan deze toetsen. Bij co-ouderschap wordt vaak rekening gehouden met de gelijke verdeling van kosten.
**Kan ik het ouderschapsplan eenzijdig wijzigen als mijn situatie verandert?**
Nee, u kunt het ouderschapsplan niet eenzijdig wijzigen. Wijzigingen moeten altijd in overleg met de andere ouder gebeuren. Bij onenigheid kunt u de rechter vragen om een beslissing. De rechter beoordeelt of de gewijzigde omstandigheden (bijvoorbeeld een verhuizing of nieuwe baan) een aanpassing rechtvaardigen. Leg wijzigingen altijd schriftelijk vast om discussies te voorkomen.
### TL;DR
Een ouderschapsplan is verplicht bij scheiding met minderjarige kinderen en legt afspraken vast over zorg, kosten en opvoeding. Het plan kan worden gewijzigd bij veranderende omstandigheden, maar altijd in overleg of via de rechter. Kinderen vanaf 12 jaar mogen hun mening geven, maar de rechter beslist uiteindelijk in hun belang.
### Key Takeaways
- Een ouderschapsplan is wettelijk verplicht bij scheiding of beëindiging van een geregistreerd partnerschap met minderjarige kinderen.
- Het plan moet minimaal afspraken bevatten over zorgverdeling, informatie-uitwisseling en kosten van de kinderen.
- Kinderen vanaf 12 jaar worden door de rechter gehoord, maar hun wens is niet doorslaggevend.
- Bij onenigheid over het plan kan een mediator of rechter worden ingeschakeld.
- Het ouderschapsplan kan worden gewijzigd bij veranderende omstandigheden, maar altijd in overleg of via de rechter.