Ouderlijk gezag

Ouderlijk gezag omvat het recht en de plicht om een minderjarig kind te verzorgen en op te voeden. Het gezag bepaalt wie beslissingen mag nemen over belangrijke zaken in het leven van het kind.

Wat houdt ouderlijk gezag in?

Ouderlijk gezag omvat drie hoofdelementen:

• Verzorging en opvoeding: Dagelijkse zorg voor het kind
• Wettelijke vertegenwoordiging: Handelen namens het kind bij officiële zaken
• Beheer van vermogen: Beheren van bezittingen van het kind

Beslissingen onder gezag

Categorie	Voorbeelden
Onderwijs	Schoolkeuze, overstappen, bijles
Medisch	Behandelingen, vaccinaties, operaties
Woonplaats	Verhuizing, bij wie kind woont
Religie	Religieuze opvoeding, rituelen
Financieel	Bankrekening, erfenis, verzekering
Paspoort/ID	Aanvragen reisdocumenten

Wie heeft gezag?

Automatisch gezag hebben:

• De moeder (altijd, tenzij ontzet)
• De gehuwde of geregistreerde vader
• De vader die het kind heeft erkend én gezag heeft aangevraagd

Duur gezag

Ouderlijk gezag duurt tot:

• Het kind 18 jaar wordt
• Het kind meerderjarig verklaard wordt door de rechter
• Het gezag wordt beëindigd door de rechter

Gezag vs. omgang

Gezag en omgang zijn verschillende begrippen:

Gezag	Omgang
Juridische beslissingsmacht	Recht op contact met kind
Kan bij één of twee ouders liggen	Recht van elke ouder
Vereist voor grote beslissingen	Onafhankelijk van gezag

Kan een ouder zonder gezag toch belangrijke beslissingen nemen?

Een ouder zonder gezag kan geen juridische beslissingen nemen over het kind. Wel heeft deze ouder recht op informatie over het kind en recht op omgang. Bij dagelijks contact neemt deze ouder praktische beslissingen, maar grote beslissingen (school, medisch) zijn voorbehouden aan de gezaghebbende ouder.

Wat als ouders het oneens zijn over een beslissing?

Bij gezamenlijk gezag moeten beide ouders het eens zijn over belangrijke beslissingen. Lukt dit niet, dan kan de rechter worden gevraagd om een beslissing te nemen. Dit heet 'vervangende toestemming'.

Kan iemand anders dan de ouders gezag krijgen?

Ja, de rechter kan het gezag toekennen aan een ander, bijvoorbeeld een voogd. Dit gebeurt als beide ouders zijn overleden, het gezag is beëindigd, of als dit in het belang van het kind is.

## Veelgestelde vragen **Hoe kan ik als ongehuwde vader ouderlijk gezag krijgen?** Als ongehuwde vader moet je eerst je kind erkennen bij de gemeente. Daarna kun je gezamenlijk met de moeder een verzoek indienen bij de rechtbank voor ouderlijk gezag. Als de moeder weigert mee te werken, kun je de rechter vragen om vervangende toestemming. Dit proces duurt meestal enkele weken tot maanden. Zonder gezag heb je geen wettelijke zeggenschap over belangrijke beslissingen voor je kind. **Wat gebeurt er met het ouderlijk gezag als we gaan scheiden?** Bij een scheiding blijft het gezamenlijk ouderlijk gezag in principe bestaan, tenzij een van beide ouders hiertegen bezwaar maakt. De rechter kan dan beslissen om het gezag aan één ouder toe te wijzen, bijvoorbeeld als er sprake is van mishandeling of verwaarlozing. Beide ouders blijven wel verantwoordelijk voor de verzorging en opvoeding, ook als het kind bij één ouder woont. **Mag ik zonder toestemming van de andere ouder met mijn kind naar het buitenland?** Als je gezamenlijk gezag hebt, heb je voor een vakantie van maximaal vier weken meestal geen expliciete toestemming nodig, mits de andere ouder weet waar het kind verblijft. Voor langere reizen of verhuizing is wel toestemming vereist. Zonder toestemming kun je aangeklaagd worden voor kinderontvoering. Bij twijfel kun je een omgangsregeling vastleggen bij de rechtbank. **Kan ik het ouderlijk gezag laten beëindigen als de andere ouder ongeschikt is?** Ja, je kunt de rechter vragen om het gezag van de andere ouder te beëindigen als er sprake is van ernstige verwaarlozing, mishandeling of andere omstandigheden die het kind schaden. Je moet dit aantonen met bewijsmateriaal, zoals rapporten van jeugdzorg of getuigenverklaringen. De rechter beslist altijd in het belang van het kind. **Wat zijn de gevolgen als ik geen ouderlijk gezag heb?** Zonder gezag heb je geen wettelijke zeggenschap over belangrijke beslissingen, zoals medische behandelingen, schoolkeuze of verhuizing. Wel behoud je recht op omgang en informatie over je kind, tenzij de rechter anders beslist. Je kunt ook geen officiële documenten (zoals een paspoort) voor je kind aanvragen. Voor dagelijkse beslissingen tijdens omgang heb je wel vrijheid. **Kan mijn nieuwe partner ouderlijk gezag krijgen over mijn kind?** Nee, een nieuwe partner kan geen ouderlijk gezag krijgen, tenzij deze persoon het kind adopteert. Wel kan de rechter een voogdijregeling treffen als beide ouders zijn overleden of het gezag hebben verloren. Een stiefouder kan wel een belangrijke rol spelen in de opvoeding, maar juridisch blijft het gezag bij de ouders of een voogd. **Hoe regel ik gezag als mijn kind in het buitenland is geboren?** Als je kind in het buitenland is geboren, moet je eerst de Nederlandse nationaliteit en erkenning regelen via de Nederlandse ambassade of consulaat. Daarna kun je gezag aanvragen bij de Nederlandse rechtbank. Voor gehuwde ouders verloopt dit vaak automatisch, maar voor ongehuwde vaders is een aparte aanvraag nodig. Laat je adviseren door een juridisch expert voor internationale zaken. ### TL;DR Ouderlijk gezag geeft ouders het recht en de plicht om hun minderjarige kind te verzorgen, op te voeden en wettelijk te vertegenwoordigen. Het duurt tot het kind 18 jaar wordt en kan bij één of beide ouders liggen. Bij scheiding blijft gezamenlijk gezag meestal bestaan, tenzij de rechter anders beslist. ### Key Takeaways - Ouderlijk gezag omvat verzorging, opvoeding, wettelijke vertegenwoordiging en vermogensbeheer van het kind. - Gehuwde ouders hebben automatisch gezamenlijk gezag; ongehuwde vaders moeten gezag aanvragen. - Gezag duurt tot het kind 18 jaar wordt, tenzij de rechter eerder ingrijpt. - Bij scheiding blijft gezamenlijk gezag meestal bestaan, maar de rechter kan het aan één ouder toewijzen. - Zonder gezag heb je geen beslissingsrecht, maar wel recht op omgang en informatie over je kind.