Een huwelijk kan nietig worden verklaard als het onder bepaalde omstandigheden is gesloten. Het huwelijk wordt dan geacht nooit te hebben bestaan.
Wat is nietigverklaring?
Bij nietigverklaring wordt het huwelijk met terugwerkende kracht ongedaan gemaakt. Het verschilt van echtscheiding: bij scheiding heeft het huwelijk wel bestaan, bij nietigverklaring niet.
Gronden voor nietigverklaring
| Grond | Toelichting |
|---|
| Bigamie | Één van beiden was al getrouwd |
| Te nauwe verwantschap | Verboden bloedverwantschap |
| Leeftijd | Één van beiden was te jong |
| Wilsgebrek | Dwang, bedreiging, dwaling |
| Curatele | Trouwen zonder vereiste toestemming |
| Schijnhuwelijk | Huwelijk alleen gesloten voor verblijfsvergunning |
Procedure
Nietigverklaring kan alleen via de rechter:
- Verzoekschrift indienen bij de rechtbank
- De rechter beoordeelt de grond
- Bij toewijzing: huwelijk nietig verklaard
- Kinderen blijven wettig
Wie kan nietigverklaring vragen?
- De echtgenoten zelf
- Het Openbaar Ministerie (bij schijnhuwelijk, bigamie)
- Belanghebbenden (soms)
Gevolgen
- Het huwelijk heeft juridisch nooit bestaan
- Geen recht op partneralimentatie
- Kinderen blijven wel wettig
- Vermogen moet worden verdeeld alsof er geen huwelijk was
Veelgestelde vragen
Is nietigverklaring hetzelfde als echtscheiding?
Nee. Bij nietigverklaring heeft het huwelijk nooit bestaan. Bij scheiding wel, maar wordt het beëindigd.
Wat gebeurt er met onze kinderen?
Kinderen uit een nietig verklaard huwelijk blijven wettig. Hun positie wordt niet aangetast.
Hoe lang na het huwelijk kan nietigverklaring nog?
Dit hangt af van de grond. Bij wilsgebreken vaak tot enkele jaren na ontdekking, bij bigamie is er geen termijn.
## Veelgestelde vragen
**Wat is het verschil tussen nietigverklaring en annulering van een huwelijk?**
Nietigverklaring en annulering betekenen in de praktijk hetzelfde: het huwelijk wordt met terugwerkende kracht ongeldig verklaard. Juridisch gezien is 'nietigverklaring' de officiële term in Nederland. Beide termen geven aan dat het huwelijk geacht wordt nooit te hebben bestaan, in tegenstelling tot een echtscheiding, waarbij het huwelijk wel heeft bestaan maar wordt beëindigd.
**Kan ik een nietigverklaring aanvragen als mijn partner mij heeft bedrogen?**
Nee, bedrog (overspel) is geen grond voor nietigverklaring. Wel kunt u een echtscheiding aanvragen. Nietigverklaring is alleen mogelijk bij specifieke gronden zoals dwang, bigamie, schijnhuwelijk of te nauwe verwantschap. Bij bedrog moet u aantonen dat er sprake was van een ernstig wilsgebrek, zoals opzettelijke misleiding over essentiële zaken (bijv. identiteit of financiële situatie).
**Hoe lang duurt de procedure voor nietigverklaring?**
De duur varieert, maar gemiddeld duurt een nietigverklaringsprocedure 3 tot 6 maanden. Dit hangt af van de complexiteit van de zaak, de werklast van de rechtbank en of er verweer wordt gevoerd. Bij eenvoudige zaken (bijv. bigamie) kan het sneller gaan. Het is verstandig om een advocaat in te schakelen om de procedure te versnellen en juridische fouten te voorkomen.
**Wat gebeurt er met onze gezamenlijke bezittingen na nietigverklaring?**
Bij nietigverklaring wordt het huwelijk geacht nooit te hebben bestaan, dus de wettelijke gemeenschap van goederen geldt niet. Bezittingen en schulden worden verdeeld alsof er nooit een huwelijk was. Dit betekent dat u alleen recht heeft op wat op uw naam staat of wat u kunt aantonen dat van u is. Een notaris of advocaat kan helpen bij een eerlijke verdeling, vooral bij complexe vermogens.
**Kan ik alimentatie krijgen na een nietigverklaring?**
Nee, na nietigverklaring bestaat er geen recht op partneralimentatie, omdat het huwelijk juridisch nooit heeft bestaan. Wel kunt u mogelijk alimentatie voor de kinderen aanvragen, omdat kinderen uit een nietig verklaard huwelijk wettig blijven. Voor partneralimentatie zou u een echtscheiding moeten aanvragen, waarbij het huwelijk wel heeft bestaan en er mogelijk recht op alimentatie is.
**Wat zijn de kosten van een nietigverklaringsprocedure?**
De kosten variëren, maar reken op minimaal €1.500 tot €4.000. Dit omvat griffierechten (ca. €350), advocaatkosten (€1.000-€3.000) en eventuele kosten voor bewijsstukken of getuigen. Bij een laag inkomen kunt u mogelijk rechtsbijstand aanvragen. Het Openbaar Ministerie kan bij bepaalde gronden (bijv. schijnhuwelijk) de procedure starten, wat voor u kosteloos is.
**Kan mijn ex-partner bezwaar maken tegen de nietigverklaring?**
Ja, uw ex-partner kan verweer voeren tegen het verzoek tot nietigverklaring. De rechter zal beide partijen horen en beoordelen of de grond voor nietigverklaring geldig is. Als uw ex-partner overtuigend kan aantonen dat er geen sprake is van bijvoorbeeld dwang of een schijnhuwelijk, kan de rechter het verzoek afwijzen. Een advocaat kan u helpen om uw zaak sterk te onderbouwen.
### TL;DR
Nietigverklaring maakt een huwelijk met terugwerkende kracht ongeldig, alsof het nooit heeft bestaan. Dit kan alleen via de rechter op specifieke gronden zoals bigamie, dwang of een schijnhuwelijk. Kinderen blijven wettig en er is geen recht op partneralimentatie, maar de vermogensverdeling wordt complexer dan bij een echtscheiding.
### Key Takeaways
- Nietigverklaring betekent dat het huwelijk juridisch nooit heeft bestaan, in tegenstelling tot een echtscheiding.
- Alleen de rechter kan een huwelijk nietig verklaren op basis van specifieke gronden zoals bigamie, dwang of te nauwe verwantschap.
- Kinderen uit een nietig verklaard huwelijk blijven wettig, maar er is geen recht op partneralimentatie.
- De procedure duurt gemiddeld 3-6 maanden en vereist vaak een advocaat, met kosten tussen €1.500 en €4.000.
- Vermogen wordt verdeeld alsof er nooit een huwelijk was, wat ingewikkeld kan zijn bij gezamenlijke bezittingen.