Schadevergoedingen bij letselschade zijn in principe onbelast, maar er zijn belangrijke nuances. Dit artikel behandelt de fiscale aspecten van letselschade-uitkeringen.
Hoofdregel: onbelast
Letselschade-uitkeringen zijn in principe vrijgesteld van inkomstenbelasting. Dit geldt voor zowel smartengeld als materiële schadevergoeding.
Reden vrijstelling
De schadevergoeding compenseert verlies en leed. Er is geen sprake van inkomen of vermogenswinst. U ontvangt wat u anders ook gehad zou hebben (bij materiële schade) of compensatie voor wat niet in geld is uit te drukken (smartengeld).
Verlies arbeidsvermogen
De vergoeding voor verlies van arbeidsvermogen vervangt gemist inkomen. Toch is deze vergoeding onbelast.
Netto-netto berekening
Bij de berekening van het verlies arbeidsvermogen wordt uitgegaan van het netto-inkomen dat u zou hebben verdiend. De schadevergoeding is dus al "netto" berekend en hoeft niet nogmaals te worden belast.
Voorbeeld
| Post | Bedrag |
|---|
| Bruto inkomensverlies per jaar | €50.000 |
| Belasting die zou zijn betaald | -€18.000 |
| Netto inkomensverlies (schadevergoeding) | €32.000 |
Vermogen en box 3
Ontvangen schadevergoeding wordt vermogen. Over dit vermogen is wel belasting verschuldigd in box 3.
Box 3-heffing
- Vermogen boven de vrijstelling wordt belast
- Vrijstelling 2024: circa €57.000 (per persoon)
- Heffing over forfaitair rendement
- Dit kan aanzienlijk zijn bij grote schadevergoedingen
Oplossingen
Periodieke uitkering
In plaats van een bedrag ineens kan een periodieke uitkering worden afgesproken. Dit voorkomt dat een groot vermogen in box 3 valt, maar heeft ook nadelen (afhankelijkheid van betalende partij).
Lijfrente
Het bedrag kan worden omgezet in een lijfrente. Dit verschuift de belastingheffing naar de toekomst en kan fiscaal voordelig zijn.
Schenk- en erfbelasting
Letselschade-uitkeringen kunnen ook relevant zijn voor schenk- en erfbelasting.
Situaties
- Schenking: als u de uitkering wegschenkt, kan schenkbelasting verschuldigd zijn
- Overlijden: de uitkering valt in de nalatenschap en is belast met erfbelasting
- Overlijdensschade: uitkering aan nabestaanden is geen inkomen, wel vermogen
Smartengeld en box 3
Ook smartengeld wordt vermogen en valt in box 3.
Bijzonderheid
Hoewel smartengeld bedoeld is als compensatie voor immaterieel leed, wordt het fiscaal gelijk behandeld als ander vermogen. Er is geen aparte vrijstelling voor smartengeld in box 3.
Aftrekbare kosten
Bepaalde kosten in verband met het letsel kunnen aftrekbaar zijn.
Specifieke zorgkosten
Niet-vergoede ziektekosten kunnen aftrekbaar zijn als specifieke zorgkosten:
- Eigen risico zorgverzekering
- Niet-vergoede medicijnen
- Reiskosten naar arts/ziekenhuis
- Dieetkosten (bij medisch voorschrift)
Let op: er gelden drempelinkomens en voorwaarden. Kosten die door de verzekeraar zijn vergoed, zijn niet aftrekbaar.
Voorschotten
Voorschotten op de schadevergoeding worden fiscaal hetzelfde behandeld als de definitieve uitkering.
Aandachtspunten
- Voorschotten zijn onbelast
- Worden wel onderdeel van vermogen
- Kunnen invloed hebben op toeslagen
Periodieke uitkeringen
Bij periodieke letselschade-uitkeringen zijn er bijzondere fiscale regels.
Kenmerken
| Aspect | Fiscale behandeling |
|---|
| Ontvangen uitkering | Onbelast (schadevergoeding) |
| Kapitalisatie | Vermogen in box 3 |
| Rendement | Belast in box 3 |
Tips
- Houd rekening met box 3-heffing over ontvangen schadevergoeding
- Overweeg periodieke uitkering of lijfrente bij grote bedragen
- Claim niet-vergoede ziektekosten als specifieke zorgkosten
- Schakel een fiscalist in bij complexe situaties
- Let op de gevolgen voor toeslagen
## Veelgestelde vragen
**Moet ik belasting betalen over mijn letselschade-uitkering?**
Nee, letselschade-uitkeringen zijn in principe onbelast. Dit geldt voor zowel smartengeld als vergoedingen voor materiële schade of verlies van arbeidsvermogen. De uitkering compenseert immers uw verlies en wordt niet als inkomen gezien. Wel kan de uitkering invloed hebben op uw vermogen in box 3, waarover u mogelijk belasting moet betalen als het bedrag boven de vrijstelling (€57.000 in 2024) uitkomt.
**Hoe voorkom ik dat mijn schadevergoeding in box 3 belast wordt?**
Bij grote schadevergoedingen kunt u kiezen voor een periodieke uitkering of een lijfrenteconstructie. Een periodieke uitkering voorkomt dat het volledige bedrag in één keer in box 3 valt, maar maakt u wel afhankelijk van de betalende partij. Een lijfrente verschuift de belastingheffing naar de toekomst en kan fiscaal voordelig zijn. Overleg altijd met een fiscalist om de beste optie voor uw situatie te bepalen.
**Kan ik kosten die niet door de verzekering worden vergoed aftrekken?**
Ja, bepaalde niet-vergoede ziektekosten kunt u aftrekken als specifieke zorgkosten. Dit geldt bijvoorbeeld voor het eigen risico van uw zorgverzekering, niet-vergoede medicijnen, reiskosten naar artsen en dieetkosten op medisch voorschrift. Let op: er gelden drempelinkomens en voorwaarden. Houd bonnetjes en facturen goed bij en controleer of de kosten daadwerkelijk niet zijn vergoed door uw verzekeraar.
**Wat gebeurt er met mijn schadevergoeding als ik kom te overlijden?**
Als u komt te overlijden, valt de letselschade-uitkering in uw nalatenschap en is deze onderhevig aan erfbelasting. Voor nabestaanden is een uitkering voor overlijdensschade geen inkomen, maar wel vermogen dat in box 3 belast kan worden. Het is verstandig om bij het opstellen van een testament rekening te houden met deze fiscale gevolgen, vooral bij grote bedragen.
**Hebben voorschotten op mijn schadevergoeding fiscale gevolgen?**
Voorschotten worden fiscaal hetzelfde behandeld als de definitieve schadevergoeding: ze zijn onbelast, maar worden wel onderdeel van uw vermogen. Dit kan gevolgen hebben voor uw box 3-heffing en eventuele toeslagen. Houd er rekening mee dat voorschotten vaak later met de definitieve uitkering worden verrekend. Bewaar alle documentatie om problemen met de Belastingdienst te voorkomen.
**Moet ik mijn smartengeld opgeven bij de Belastingdienst?**
Ja, smartengeld moet u opgeven als vermogen in uw belastingaangifte, ook al is het bedoeld als compensatie voor immaterieel leed. Smartengeld valt onder box 3 en is belastbaar boven de vrijstelling van €57.000 (2024). U hoeft er geen inkomstenbelasting over te betalen, maar het kan wel invloed hebben op uw vermogensrendementsheffing. Bewaar altijd de beschikking of overeenkomst waarin het smartengeld is toegekend.
**Kan ik mijn schadevergoeding wegschenken zonder fiscale gevolgen?**
Nee, als u uw letselschade-uitkering wegschenkt, kan er schenkbelasting verschuldigd zijn. De vrijstellingen voor schenkbelasting gelden ook hier, maar bij grote bedragen kan dit aanzienlijke fiscale gevolgen hebben. Overweeg goed of schenken de beste optie is, of dat er alternatieven zijn zoals een periodieke uitkering of een lijfrenteconstructie voor de ontvanger.
### TL;DR
Letselschade-uitkeringen zijn in principe onbelast, maar worden wel als vermogen gezien in box 3. Grote bedragen kunnen leiden tot belastingheffing over het forfaitair rendement. Niet-vergoede ziektekosten zijn soms aftrekbaar. Bij overlijden of schenking gelden aanvullende fiscale regels. Overweeg periodieke uitkeringen of lijfrentes om fiscale gevolgen te beperken.
### Key Takeaways
- Letselschade-uitkeringen (smartengeld, materiële schade, verlies arbeidsvermogen) zijn vrijgesteld van inkomstenbelasting
- Ontvangen schadevergoedingen vallen wel onder box 3-vermogen en zijn belastbaar boven de vrijstelling (€57.000 in 2024)
- Niet-vergoede ziektekosten kunnen aftrekbaar zijn als specifieke zorgkosten, mits aan voorwaarden wordt voldaan
- Bij grote bedragen kunnen periodieke uitkeringen of lijfrentes fiscaal voordelig zijn
- Schenking van schadevergoedingen kan schenkbelasting tot gevolg hebben; bij overlijden valt de uitkering in de nalatenschap