Jeugdzorg omvat alle vormen van hulp en ondersteuning voor kinderen en gezinnen. Sinds 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de jeugdhulp via de Jeugdwet.
Wat valt onder jeugdhulp?
- Opvoedondersteuning en gezinsbegeleiding
- Psychische hulp voor kinderen (jeugd-ggz)
- Begeleiding bij gedragsproblemen
- Hulp bij een verstandelijke beperking
- Pleegzorg en residentiële opvang
- Jeugdbescherming en jeugdreclassering
Toegang tot jeugdhulp
| Via | Toelichting |
|---|
| Gemeente/wijkteam | Eerste aanspreekpunt voor hulpvragen |
| Huisarts | Kan doorverwijzen naar specialistische hulp |
| School | Zorgcoördinator kan verwijzen |
| Veilig Thuis | Bij zorgen over veiligheid |
| Kinderrechter | Bij gedwongen hulp (OTS, uithuisplaatsing) |
Vrijwillige vs. gedwongen hulp
De meeste jeugdhulp is vrijwillig. Alleen bij ernstige zorgen over de veiligheid kan de rechter gedwongen hulp opleggen via een OTS of uithuisplaatsing.
Gecertificeerde instellingen
Gecertificeerde instellingen (GI's) voeren kinderbeschermingsmaatregelen en jeugdreclassering uit. Zij hebben speciale bevoegdheden en staan onder toezicht van de Inspectie.
Kosten
Jeugdhulp via de gemeente is gratis voor ouders. De gemeente betaalt de kosten. Er is geen eigen bijdrage voor jeugdhulp.
Klachten over jeugdzorg
Bij klachten over jeugdzorg kunt u terecht bij:
- De klachtencommissie van de instelling
- Het AKJ (Advies- en Klachtenbureau Jeugdzorg)
- De gemeentelijke ombudsman
- De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
Kan ik zelf kiezen welke hulpverlener ik krijg?
U kunt uw voorkeur aangeven, maar de gemeente bepaalt welke hulp wordt ingekocht. Bij specialistische hulp via de huisarts heeft u meer keuzevrijheid. Bij gedwongen hulp heeft u minder keuze.
Hoe lang duurt jeugdhulp?
De duur verschilt per situatie. Sommige hulp is kortdurend (enkele maanden), andere hulp kan jaren duren. Periodiek wordt geëvalueerd of de hulp nog nodig is.
Kan jeugdhulp worden geweigerd?
Vrijwillige jeugdhulp kunt u weigeren. Als er ernstige zorgen zijn over de veiligheid van uw kind, kan de rechter echter gedwongen hulp opleggen via een kinderbeschermingsmaatregel.
## Veelgestelde vragen
**Hoe vraag ik jeugdhulp aan voor mijn kind?**
Neem eerst contact op met het wijkteam van uw gemeente of uw huisarts. Zij beoordelen samen met u welke hulp nodig is. Voor specialistische hulp (zoals jeugd-ggz) heeft u vaak een verwijzing nodig. Bij acute zorgen over de veiligheid van uw kind kunt u direct contact opnemen met Veilig Thuis (0800-2000). De gemeente beslist uiteindelijk welke hulp wordt toegekend en regelt de uitvoering ervan.
**Wat is het verschil tussen vrijwillige en gedwongen jeugdhulp?**
Vrijwillige jeugdhulp wordt aangevraagd door ouders of jongeren zelf en kan altijd worden gestopt. Gedwongen hulp wordt opgelegd door de kinderrechter als er ernstige zorgen zijn over de veiligheid van het kind, bijvoorbeeld bij verwaarlozing of mishandeling. Dit kan een Ondertoezichtstelling (OTS) of uithuisplaatsing inhouden. Bij gedwongen hulp heeft u minder zeggenschap over de invulling van de hulp.
**Moet ik betalen voor jeugdhulp?**
Nee, jeugdhulp via de gemeente is gratis voor ouders en jongeren. De gemeente betaalt de kosten rechtstreeks aan de hulpverleners. Er geldt geen eigen bijdrage, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Wmo. Wel kunnen er kosten zijn voor extra activiteiten of materialen die niet onder de jeugdhulp vallen, maar dit wordt van tevoren met u besproken.
**Wat kan ik doen als ik het niet eens ben met een beslissing over jeugdhulp?**
U kunt bezwaar maken bij de gemeente binnen zes weken na de beslissing. Daarnaast kunt u een klacht indienen bij de klachtencommissie van de hulpverlenende instelling of bij het AKJ (Advies- en Klachtenbureau Jeugdzorg). Voor onafhankelijk advies kunt u terecht bij de gemeentelijke ombudsman. Bij gedwongen hulp kunt u in hoger beroep gaan bij de kinderrechter.
**Hoe lang duurt het voordat mijn kind jeugdhulp krijgt?**
De wachttijd verschilt per gemeente en type hulp. Voor lichte opvoedondersteuning kan dit enkele weken duren, voor specialistische hulp (zoals jeugd-ggz) soms maanden. In acute situaties (bijvoorbeeld bij een crisissituatie) kan hulp direct worden ingezet. Vraag bij uw gemeente of wijkteam naar de actuele wachttijden en eventuele spoedprocedures.
**Kan mijn kind zelf om jeugdhulp vragen zonder toestemming van mij?**
Kinderen vanaf 12 jaar kunnen in sommige gevallen zelfstandig jeugdhulp aanvragen, vooral als het gaat om lichte vormen van hulp zoals gesprekken met een jeugdconsulent. Voor intensievere hulp (zoals therapie) is meestal toestemming van de ouders nodig. Bij ernstige conflicten tussen ouder en kind kan de gemeente of rechter beslissen om hulp toe te kennen zonder ouderlijke toestemming.
**Wat gebeurt er als ik weiger om mee te werken aan jeugdhulp?**
Bij vrijwillige hulp kunt u altijd weigeren, maar dit kan gevolgen hebben als er zorgen zijn over de veiligheid van uw kind. De gemeente kan dan een melding doen bij Veilig Thuis. Als er al een kinderbeschermingsmaatregel loopt (zoals een OTS), bent u verplicht mee te werken. Weigering kan leiden tot een zwaardere maatregel, zoals een uithuisplaatsing.
### TL;DR
Jeugdhulp omvat alle vormen van ondersteuning voor kinderen en gezinnen, georganiseerd door gemeenten. Toegang verloopt via wijkteams, huisartsen of Veilig Thuis. De meeste hulp is vrijwillig en gratis, maar bij ernstige zorgen kan de rechter gedwongen hulp opleggen. Bij klachten zijn er verschillende instanties waar u terecht kunt.
### Key Takeaways
- Gemeenten zijn verantwoordelijk voor jeugdhulp sinds de Jeugdwet (2015) en bieden gratis hulp aan gezinnen
- Jeugdhulp is meestal vrijwillig, maar bij ernstige veiligheidsrisico's kan de rechter gedwongen hulp (OTS/uithuisplaatsing) opleggen
- Toegang tot jeugdhulp verloopt via het wijkteam, huisarts, school of Veilig Thuis (bij zorgen over veiligheid)
- Gecertificeerde instellingen voeren kinderbeschermingsmaatregelen uit en staan onder toezicht van de Inspectie
- Bij klachten kunt u terecht bij de instelling zelf, het AKJ, de ombudsman of de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd