Gratie is kwijtschelding of vermindering van een straf door de Koning. Het is een uitzonderlijke maatregel voor bijzondere gevallen, bijvoorbeeld bij terminale ziekte of nieuwe inzichten.
Wat is gratie?
Gratie (artikel 122 Grondwet) is het geheel of gedeeltelijk kwijtschelden van een straf, het omzetten in een andere straf, of het veranderen van voorwaarden. Het wordt verleend door de Koning, op voordracht van de minister van Justitie.
Vormen van gratie
- Remissie - Gehele of gedeeltelijke kwijtschelding van de straf
- Commutatie - Omzetting in een lichtere straf
- Rehabilitatie - Herstel van eer na onherroepelijke veroordeling
Gronden voor gratie
Gratie kan worden verleend wegens:
- Medische omstandigheden (terminale ziekte)
- Nieuwe omstandigheden na veroordeling
- Humanitaire redenen
- Als tenuitvoerlegging onevenredig zou zijn
Procedure
Een gratieverzoek wordt ingediend bij de minister van Justitie. De rechter die de straf oplegde geeft advies. De minister neemt een besluit dat wordt bekrachtigd door de Koning.
Geen recht
Op gratie bestaat geen recht. Het is een gunst van de Kroon. Gratieverzoeken worden zelden ingewilligd, alleen in uitzonderlijke situaties.
Verschil met herziening
Bij herziening wordt de veroordeling zelf herzien (bijvoorbeeld bij onschuld). Bij gratie blijft de veroordeling in stand, maar wordt de straf kwijtgescholden.
Veelgestelde vragen
Wat is mijn retourrecht?
Bij online aankopen heb je 14 dagen retourrecht zonder opgaaf van reden, tenzij de wettelijke uitzonderingen gelden.
Hoe lang geldt de wettelijke garantie?
Goederen moeten minimaal 2 jaar meewerken. Defecten die binnen 6 maanden ontstaan worden verondersteld al aanwezig te zijn.
Kan ik rente eisen over schulden?
Ja, je kunt wettelijke rente eisen (momenteel ongeveer 8% per jaar) over het openstaande bedrag.
Wat kan ik doen tegen oneerlijke handelspraktijken?
Je kunt klacht indienen bij de consumentenbond, de overheid of naar de rechter gaan.
Wat is een kredietovereenkomst?
Een kredietovereenkomst regelt hoe je geld leent, wat de rente is, en hoe je dit terugbetaalt.
## Veelgestelde vragen
**Hoe dien ik een gratieverzoek in?**
Een gratieverzoek dient u schriftelijk in bij de minister van Justitie en Veiligheid. U moet uw verzoek motiveren met relevante omstandigheden, zoals medische problemen of humanitaire redenen. Voeg bewijsstukken toe, zoals een medische verklaring. Het Openbaar Ministerie en de rechter die de straf oplegde, geven advies. Het proces kan enkele maanden duren. Een advocaat kan u helpen bij het opstellen van een sterk verzoek.
**Wordt mijn gratieverzoek altijd behandeld?**
Nee, niet elk gratieverzoek wordt in behandeling genomen. De minister van Justitie beslist of het verzoek voldoende grond heeft. Gratie wordt alleen overwogen in uitzonderlijke gevallen, zoals terminale ziekte of nieuwe, onvoorziene omstandigheden. Als uw verzoek onvoldoende onderbouwd is, kan het zonder verdere behandeling worden afgewezen. Zorg dus voor een duidelijke en goed gedocumenteerde aanvraag.
**Kan ik in hoger beroep gaan als mijn gratieverzoek wordt afgewezen?**
Nee, tegen een afwijzing van een gratieverzoek staat geen hoger beroep open. Gratie is een gunst van de Kroon en geen recht, waardoor er geen juridische weg is om de beslissing aan te vechten. U kunt wel een nieuw verzoek indienen als er nieuwe, relevante omstandigheden zijn. Overleg met een advocaat of er andere juridische mogelijkheden zijn, zoals herziening van de zaak.
**Hoe lang duurt het voordat ik een beslissing op mijn gratieverzoek krijg?**
De behandeling van een gratieverzoek kan enkele maanden duren. Dit komt omdat het Openbaar Ministerie en de rechter die de straf oplegde eerst advies moeten uitbrengen. Daarnaast bekijkt de minister van Justitie het verzoek grondig, vooral als het om complexe of medische gronden gaat. In spoedeisende gevallen, zoals terminale ziekte, kan het proces sneller verlopen.
**Wat is het verschil tussen gratie en een pardon?**
In Nederland wordt de term 'gratie' gebruikt voor het kwijtschelden of verminderen van een straf door de Koning. Een 'pardon' is een informele term die soms wordt gebruikt, maar juridisch gezien betekent het hetzelfde als gratie. Beide termen verwijzen naar een uitzonderlijke maatregel waarbij de straf wordt aangepast zonder dat de veroordeling zelf wordt herzien.
**Kan ik gratie aanvragen voor een geldboete?**
Ja, gratie kan ook worden aangevraagd voor een geldboete. Dit gebeurt echter zelden en alleen in uitzonderlijke situaties, zoals bij ernstige financiële problemen of humanitaire redenen. De minister van Justitie beoordeelt of de boete onevenredig zwaar is in verhouding tot uw situatie. Een verzoek moet goed onderbouwd worden met bewijsstukken, zoals een schuldenoverzicht.
**Wat gebeurt er met mijn strafblad als mijn gratieverzoek wordt ingewilligd?**
Als uw gratieverzoek wordt ingewilligd, blijft de veroordeling op uw strafblad staan, maar de straf wordt geheel of gedeeltelijk kwijtgescholden. Dit betekent dat u bijvoorbeeld niet langer de gevangenisstraf hoeft uit te zitten, maar de veroordeling zelf blijft wel zichtbaar. Bij rehabilitatie kan de veroordeling onder bepaalde voorwaarden worden verwijderd, maar dit is een aparte procedure.
### TL;DR
Gratie is een uitzonderlijke maatregel waarbij de Koning, op voordracht van de minister van Justitie, een straf kwijtscheldt of vermindert. Het wordt alleen verleend in bijzondere gevallen, zoals terminale ziekte of humanitaire redenen. Er bestaat geen recht op gratie, en verzoeken worden zelden ingewilligd. De veroordeling zelf blijft in stand, alleen de straf wordt aangepast.
### Key Takeaways
- Gratie is een gunst van de Kroon en geen recht, waardoor er geen garantie is op toewijzing.
- Een gratieverzoek moet goed onderbouwd worden met bewijsstukken, zoals medische verklaringen of nieuwe omstandigheden.
- De procedure duurt meestal enkele maanden en er staat geen hoger beroep open tegen een afwijzing.
- Gratie kan worden verleend voor zowel vrijheidsstraffen als geldboetes, maar alleen in uitzonderlijke situaties.
- De veroordeling blijft in stand, ook als de straf wordt kwijtgescholden.