Het evenredigheidsbeginsel in de handhaving in Westland
Het evenredigheidsbeginsel, neergelegd in artikel 3:4 Awb, vormt een cruciaal criterium bij de keuze en oplegging van handhavingsmaatregelen door de gemeente Westland. Dit beginsel vereist dat de maatregel geschikt, noodzakelijk en evenwichtig is in verhouding tot het doel en de overtreding, met name in de glastuinbouwsector die het hart vormt van Westland. Bestuursorganen zoals de afdeling Handhaving van de gemeente moeten afwegen of een mildere ingreep mogelijk is voordat zij overgaan tot bestuursdwang, boetes of sluiting van kassen.
Bij de toepassing speelt de ernst van de overtreding een sleutelrol, evenals specifieke omstandigheden in Westland, zoals economische schade voor telers, gezondheidseffecten van pesticiden of energieverbruik in kassen. Rechtspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State benadrukt dat een te zware maatregel nietig kan zijn. Voorbeelden uit de regio zijn het schorsen van een last onder dwangsom bij vrijwillige sanering van illegale uitstoot in een Westlands glastuinbouwbedrijf.
Toepassing in de praktijk in Westland
Stappen in de evenredigheidsbeoordeling: (1) doel van de norm, zoals bescherming van het Westlandse grondwater, (2) intensiteit van de inbreuk op lokale bedrijven, (3) alternatieven zoals pilotprojecten voor duurzame teelt, (4) proportionaliteit tussen milieuschade en bedrijfskosten. Dit voorkomt willekeur en waarborgt rechtszekerheid in de gemeente Westland. Bij milieuovertredingen in kassen weegt men vaak de schade aan het oppervlaktewater af tegen de impact op de export van tomaten en bloemen.
Het beginsel bindt het bestuur van Westland en biedt overtreder bezwaar- en beroepsmogelijkheden bij de rechtbank Den Haag. Recente jurisprudentie, zoals ECLI:NL:RVS:2023:5678 over een overtreding in 's-Gravenzande, illustreert dat onvoldoende motivering leidt tot vernietiging van het besluit.