De gezamenlijke woning is vaak het grootste vermogensbestanddeel bij een scheiding. Er moet worden besloten wie er blijft wonen en hoe de woning wordt afgewikkeld.
Opties voor de woning
| Optie | Uitleg |
|---|
| Één partner neemt over | Koopt de ander uit, neemt hypotheek over |
| Verkopen | Woning verkopen, opbrengst verdelen |
| Tijdelijk aanhouden | Bijv. tot kinderen 18 zijn ('nesting') |
| Verhuren | Woning verhuren, huur delen |
Overname door één partner
Als één partner de woning wil overnemen, moet die:
- De helft van de overwaarde betalen aan de ex
- De hypotheek alleen kunnen dragen (inkomenstoets bank)
- De andere partner laten ontslaan uit hoofdelijke aansprakelijkheid
- Eventueel de woning laten taxeren
Wie mag in de woning blijven?
Als u het niet eens wordt over wie blijft wonen, kan de rechter een voorlopige regeling treffen. Factoren die meewegen:
- Bij wie verblijven de kinderen hoofdzakelijk
- Wie kan het best andere woonruimte vinden
- Wie heeft de woning het hardst nodig
- De eigendomssituatie
Huurwoning
Bij een huurwoning kan de rechter het huurrecht aan één partner toewijzen, ook als beiden op het contract staan. De ander moet dan vertrekken en de verhuurder moet dit accepteren.
Financiële aspecten
| Situatie | Gevolg |
|---|
| Overwaarde | Verdelen bij helfte (of conform voorwaarden) |
| Onderwaarde | Restschuld ook verdelen |
| Hypotheekrenteaftrek | Nog 2 jaar na vertrek voor vertrekkende partner |
| Eigenwonigforfait | Toegerekend aan bewonende partner |
Wat als de bank de hypotheek niet wil oversluiten?
Als de overblijvende partner onvoldoende inkomen heeft om de hypotheek alleen te dragen, kan de bank weigeren. Oplossingen zijn: alimentatie meetellen als inkomen, NHG aanspreken, of toch verkopen.
Hoe wordt de waarde van de woning bepaald?
Meestal via een taxatie door een erkende taxateur. U kunt ook samen een waarde afspreken. Bij onenigheid kan de rechter een deskundige benoemen die bindend de waarde vaststelt.
Wat als mijn ex niet wil meewerken aan verkoop?
Als de woning moet worden verkocht maar uw ex weigert mee te werken, kunt u de rechter vragen om vervangende toestemming. De rechter kan dan bepalen dat de woning wordt verkocht.
## Veelgestelde vragen
**Kan ik mijn ex dwingen om de woning te verlaten als ik eigenaar ben?**
Als u de enige eigenaar bent, kunt u uw ex niet zomaar uit de woning zetten. Tijdens de scheidingsprocedure kan de rechter een voorlopige regeling treffen over wie in de woning mag blijven, vooral als er kinderen zijn. Uw ex heeft recht op huisvesting totdat er een definitieve regeling is. Bij een huurwoning kan de rechter het huurrecht aan één van u toewijzen, zelfs als beide namen op het contract staan.
**Hoe bereken ik de overwaarde van onze woning bij een echtscheiding?**
De overwaarde is het verschil tussen de huidige marktwaarde van de woning en de resterende hypotheekschuld. Laat de woning taxeren door een erkende taxateur om de marktwaarde vast te stellen. De overwaarde wordt meestal fifty-fifty verdeeld, tenzij er andere afspraken zijn gemaakt in huwelijkse voorwaarden. Bij onderwaarde (schuld) delen beide partners ook in de restschuld.
**Wat gebeurt er met de hypotheek als ik de woning overneem?**
U moet de hypotheek alleen kunnen dragen op basis van uw inkomen. De bank voert een inkomenstoets uit. Uw ex-partner moet uit de hypotheek worden ontslagen, zodat deze niet meer hoofdelijk aansprakelijk is. Dit heet oversluiten. Als de bank weigert, kunt u alimentatie meetellen als inkomen of een Nationale Hypotheek Garantie (NHG) aanspreken. Lukt het niet? Dan moet de woning mogelijk verkocht worden.
**Mijn ex wil de woning niet verkopen, wat kan ik doen?**
Als u het niet eens wordt over de verkoop, kunt u de rechter vragen om vervangende toestemming. De rechter kan dan bepalen dat de woning verkocht moet worden. Dit is vooral relevant als de woning onder water staat of als één van u de hypotheek niet kan overnemen. Zorg dat u juridisch advies inwint om uw positie te versterken en de procedure correct te doorlopen.
**Wie betaalt de hypotheek en kosten als we nog samen in de woning wonen tijdens de scheiding?**
Tijdens de scheidingsprocedure blijven beide partners verantwoordelijk voor de hypotheek en vaste lasten, tenzij anders afgesproken. Dit geldt ook als één van u al is vertrokken. Maak duidelijke afspraken over wie wat betaalt om financiële problemen te voorkomen. Bij onenigheid kan de rechter een voorlopige voorziening treffen over de verdeling van de kosten.
**Hoe werkt de hypotheekrenteaftrek na een scheiding?**
De vertrekkende partner behoudt nog twee jaar recht op hypotheekrenteaftrek voor de oude woning, mits deze nog steeds de eigen woning is voor de belasting. De achterblijvende partner krijgt de volledige renteaftrek toegerekend. Na twee jaar vervalt het recht voor de vertrekkende partner. Zorg dat u dit tijdig doorgeeft aan de Belastingdienst om problemen te voorkomen.
**Wat is 'nesting' en hoe werkt dat bij een scheiding?**
Nesting betekent dat de kinderen in de gezamenlijke woning blijven wonen en de ouders om de beurt bij hen inwonen. Dit is een tijdelijke oplossing, bijvoorbeeld tot de kinderen 18 zijn. Het vereist goede afspraken over kosten, huishoudelijke taken en roosters. Nesting kan emotioneel zwaar zijn, maar biedt stabiliteit voor de kinderen. Overleg met een mediator om praktische en juridische zaken goed te regelen.
### TL;DR
Bij een echtscheiding moet de gezamenlijke woning verdeeld worden, waarbij opties zijn: overname door één partner, verkoop, tijdelijk aanhouden of verhuren. De rechter kan beslissen wie in de woning mag blijven als partijen het niet eens worden. Financiële aspecten zoals overwaarde, hypotheek en belastingvoordelen spelen een cruciale rol en moeten zorgvuldig worden afgewikkeld.
### Key Takeaways
- De woning kan worden overgenomen door één partner, verkocht, tijdelijk aangehouden of verhuurd, afhankelijk van de situatie en afspraken.
- Bij overname moet de overnemende partner de hypotheek alleen kunnen dragen en de ex-partner uitkopen of de overwaarde delen.
- De rechter kan een voorlopige regeling treffen over wie in de woning blijft, vooral als er kinderen bij betrokken zijn.
- Financiële gevolgen zoals overwaarde, hypotheekrenteaftrek en eigenwoningforfait moeten correct worden verdeeld en doorgegeven aan de Belastingdienst.
- Bij onenigheid over de verkoop of verdeling kan de rechter worden ingeschakeld voor een bindende beslissing.