Duomoederschap

Duomoederschap betekent dat een kind twee juridische moeders heeft. Dit is mogelijk wanneer twee vrouwen een relatie hebben en samen een kind krijgen via donorinseminatie.

Wanneer duomoederschap?

Duomoederschap ontstaat automatisch als:

• Twee vrouwen getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben
• Het kind is verwekt met zaad van een onbekende donor via een erkende kliniek
• De partner van de moeder stemt in met de verwekking

Juridische positie duomoeder

Situatie	Juridisch ouderschap
Getrouwd + onbekende donor (kliniek)	Automatisch beide moeders juridisch ouder
Getrouwd + bekende donor	Adoptie door partner nodig
Niet getrouwd + onbekende donor	Erkenning door partner mogelijk
Niet getrouwd + bekende donor	Adoptie door partner nodig

Erkenning door duomoeder

Als de vrouwen niet getrouwd zijn, kan de partner het kind erkennen. Hiervoor gelden dezelfde regels als bij erkenning door een man:

• Toestemming van de moeder nodig
• Erkenning bij gemeente of notaris
• Kan ook voor de geboorte

Bekende donor

Bij een bekende donor is de situatie complexer:

• De bekende donor kan het kind erkennen
• Dan is adoptie door de duomoeder nodig
• Afspraken met de donor zijn belangrijk

Gezag duomoeder

De duomoeder krijgt in de meeste gevallen automatisch gezag:

• Bij huwelijk: automatisch gezamenlijk gezag
• Bij erkenning sinds 2023: automatisch gezamenlijk gezag
• Bij adoptie: automatisch gezag

Wat is het verschil tussen duomoederschap en adoptie?

Bij duomoederschap (automatisch of via erkenning) is de partner van meet af aan juridisch ouder. Bij adoptie wordt de partner pas ouder na de adoptieprocedure. Adoptie is een zwaardere procedure.

Heeft het kind later recht om te weten wie de donor is?

Bij donatie via een Nederlandse kliniek (na 2004) heeft het kind vanaf 16 jaar recht op informatie over de donor. De donor kan dan door Stichting Donorgegevens worden geïnformeerd.

Wat als de relatie eindigt?

Bij scheiding gelden dezelfde regels als bij andere ouders: gezamenlijk gezag blijft in stand, er moet een ouderschapsplan komen en alimentatie kan verschuldigd zijn.

## Veelgestelde vragen **Hoe kan ik als partner van de moeder automatisch juridisch ouder worden van ons kind?** Als jullie getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben en het kind is verwekt met zaad van een onbekende donor via een erkende kliniek, word je automatisch juridisch ouder. Zorg dat je schriftelijk instemt met de verwekking. Bij een bekende donor of als jullie niet getrouwd zijn, is erkenning of adoptie nodig. Voor erkenning moet de biologische moeder toestemming geven en kan dit bij de gemeente of notaris, ook voor de geboorte. **Wat moet ik doen als we niet getrouwd zijn en een bekende donor gebruiken?** Bij een bekende donor kan de donor het kind erkennen, waardoor jij als duomoeder niet automatisch ouder wordt. Je moet dan een adoptieprocedure starten om juridisch ouder te worden. Maak duidelijke afspraken met de donor over zijn rol en rechten, bij voorkeur schriftelijk en met juridisch advies. Dit voorkomt latere conflicten over gezag, omgang of financiële verplichtingen. **Krijg ik automatisch gezag over het kind als ik de duomoeder ben?** Ja, in de meeste gevallen wel. Als jullie getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben, krijg je automatisch gezamenlijk gezag. Sinds 2023 geldt dit ook als je het kind erkent. Bij adoptie krijg je eveneens automatisch gezag. Zonder huwelijk of erkenning moet je gezamenlijk gezag aanvragen bij de rechtbank, wat extra stappen vereist. **Kan mijn kind later achterhalen wie de donor is?** Als het kind verwekt is via een Nederlandse kliniek na 2004, heeft het vanaf 16 jaar recht op informatie over de donor, zoals medische gegevens of identiteit. De donor wordt hiervan op de hoogte gesteld via Stichting Donorgegevens. Bij een bekende donor of buitenlandse kliniek hangt dit af van de afspraken die jullie maken. Overweeg dit goed bij de keuze voor een donor. **Wat verandert er als mijn relatie met de moeder eindigt?** Bij een scheiding blijven jullie beiden juridisch ouder en behoud je gezamenlijk gezag. Je moet een ouderschapsplan opstellen met afspraken over zorg, opvoeding en kosten. Net als bij heteroseksuele stellen kan er alimentatie verschuldigd zijn, afhankelijk van jullie inkomens en de zorgverdeling. Een mediator of advocaat kan helpen bij het maken van eerlijke afspraken. **Kan ik als duomoeder ook ouderschapsverlof opnemen?** Ja, als je juridisch ouder bent (via huwelijk, erkenning of adoptie) heb je recht op ouderschapsverlof. Dit geldt voor beide ouders en bedraagt maximaal 26 keer je werkuren per week. Je werkgever moet dit verlof toestaan, maar kan de verdeling soms beperken. Informeer tijdig bij je werkgever en regel dit schriftelijk om misverstanden te voorkomen. **Wat zijn de kosten en stappen voor adoptie als duomoeder?** Adoptie als duomoeder kost gemiddeld €1.000 tot €2.500, afhankelijk van juridische bijstand. De procedure duurt 3 tot 6 maanden en omvat een verzoekschrift bij de rechtbank, een gezinsonderzoek door de Raad voor de Kinderbescherming en een zitting. Je hebt een advocaat nodig. Na goedkeuring wordt de adoptie ingeschreven in de geboorteakte, waardoor je volledig juridisch ouder wordt. ### TL;DR Duomoederschap betekent dat een kind twee juridische moeders heeft, wat automatisch kan bij een huwelijk of geregistreerd partnerschap met een onbekende donor. Zonder huwelijk is erkenning of adoptie nodig, vooral bij een bekende donor. Beide moeders krijgen in de meeste gevallen gezag, en bij scheiding gelden dezelfde regels als voor andere ouders. ### Key Takeaways - Automatisch duomoederschap ontstaat alleen bij een huwelijk/geregistreerd partnerschap met een onbekende donor via een kliniek. - Bij een bekende donor of als je niet getrouwd bent, is adoptie of erkenning nodig om juridisch ouder te worden. - Gezag krijg je meestal automatisch, maar zonder huwelijk of erkenning moet je dit aanvragen bij de rechtbank. - Een kind heeft vanaf 16 jaar recht op donorinformatie bij Nederlandse klinieken na 2004. - Bij scheiding blijven beide moeders juridisch ouder en is een ouderschapsplan verplicht.